Bir Oyun, Şafakta Buluş Benimle: Dikkat! Bu Alanda Yas Var; İlişkiye Kapalı.

                                                                    https://www.youtube.com/watch?v=LcNu7w9rv-k

BİR OYUN, ŞAFAKTA BULUŞ BENİMLE: DİKKAT! BU ALANDA YAS VAR, İLİŞKİYE KAPALI.

‘’Sevdiğimiz birini kaybetmemek için ne’ler yaparız?’’

Tiyatro DOT’un sahnelediği  ŞAFAKTA BULUŞ BENİMLE oyunundan çıktığımda kafamda dönen sorulardan biri buydu. Diğer başlıklar ise, kimisi soru hüviyeti taşımayıp, Bir ve Tam Olma Hâli, Ölüm-Ayrılık, Yas, Biz, İlişkiler ve Ben’den Biz’e Geçiş şeklinde düşünceler silsilesiydi. Bir bakıma tiyatro işlevini yerine getirmişti. İyi bir tiyatro oyunundan beklenen de bu değil midir zaten? Bizi kemiren sorularımıza yanıtlar bulmak yahut da yanıtları zihnimizin karanlık sokaklarında saklı, sorması aklımızdan dahi geçmemiş soruları önümüze yığmak… Mum ateşini büyütmek. Tıpkı sağlam bir romandan veya güzel bir şiirden umduğumuz gibi. Lakin önce birkaç kelam edeyim, sonra oyuna geleceğim. Sahi ne yaparız bizim olanı korumak için?

Ben unuturum, siz hatırlayın: Bu soru burada kalsın, asılı.

**

Hepimizin hayatında kendini eksiksiz bulup, mutlu olduğu, aydınlanmanın zirvesinde hissederken, kusursuz ve büyüleyici bir masal evrenindeymiş gibi geçen anları olmuştur. Özünde ölümü aşıp, yaşamı yükselttiğimiz bu anlarda tam ve bir olma hâli söz konusudur. Ressam resim yaparken, yazar yeni bir roman yazmaktayken, piyanist parmaklarında kuşların havalandığını görürken, anne bebeğini kucağına alıp meme verirken veya sevilen sevdiğiyle sarmaş dolaş uyumuş da uyanmaktayken erişilen bir duygu durumundan bahsediyorum… Aşk içinde olmaktan; âşık ile sarhoş olup kendinden geçme; âşık olunan bir çeşmeyse kana kana onun suyundan içme, âşık olan bir su kaynağıysa âşık olunanın dudaklarından kalbine, damarlarına değin coşkuyla onun tüm varlığına akıp karışma hâlinden; her birinin bir diğerinde kendini yok edip, biz olarak yeniden doğmasından. ‘Ben’den ‘Biz’e, birliğe ve tamlığa varmaktan. Şairin dediği gibi ‘’Hala soruyor musun bana, aşk ne demek:
O en “bir” ve “tam” olana yürümek.’’ Kırılgan ‘sen’den kuvvetli ‘siz’e.

Şimdi, şu an, âşık olup, daima kendinize olan aşkını arzuladığınız kişinin kollarında dervişane bir dinginlik ve masalsı bir huzurla pineklemiyor da bu yazıyı okuyorsanız soruyorum, kendinizi en son ne zaman dünyadan soyutlanmış halde bir ve tam hissettiniz? Peki, ol birlik ve tamlık nasıl kaybolur, kayboldu, yiter yahut yitirilir? Düşünelim.

Anne ile bebek-çocuk arasına baba girer; çocuk yapmak isteyen bir eşin önüne diğer eşin kariyer planları girer; iyilik perilerinin yaşadığı kasabaya bir yabancı gelir; sarsılmaz bir rutini olan köye panayır girer yahut da yalnız ve mağrur fakat musmutlu bir ülkeye dış mihraklar, maşalar, hainler üşüşür. Ya da fıstık gibi çalışan bir bilgisayara virüs bulaşır ve sistem alt üst olur. Bir tür yazılımdır, bütün canlılarda mevcuttur: İrade. Direnme. Hayatta kalma. Fakat bu ayırıcı-bozucu, düzen sarsıcı durumların hepsine, sonuç arzuladığımız gibi gerçekleşmeyecek olsa dahi, tepki verebilecek güce sahipken yalnızca bir tanesine hiçbir şekilde karşı koyamayız. Virüse karşı antivirüs programı kullanırız da, onun karşısında zavallıca kaçışan küçük bir böcek, hiçbir sensörlü lambanın görüp de yanmadığı önemsiz bir ayrıntıyızdır. Bize rüzgârda savrulan toz zerresi olduğumuzu hatırlatır. Karşısında boynumuz daima bükük. O ÖLÜM’dür.

Ölüme karşı ne yapabiliriz? O dersi kaçırmışım, öleceğimden haberim yoktu diyip savuşturabilir yahut Starbucks’ta arkamıza yaslanmış bir vaziyette İced Chocolate Macchiato içerken, taziyelerimizi kabul edebiliriz. Dedem Lucretius’tan eski bir deyiştir: ‘’Ölüm varken ben yokum, ben varken ölüm yok.’’ Kendi ölümümüzü böyle tiye alabiliriz. Peki ya, etimizden bir parça hissedip sevdiğimiz arkadaşımızı şehrin ortasına düşen bir bombayla kaybettiğimizde, ruhum deyip âşık olduğumuz kişiyi amansız kanser elimizden aldığında yahut da uzun yıllar bize arkadaşlık etmiş canımızın içi kedimiz-köpeğimiz bizden önce, biz ölüme uzak yaşamın göbeğindeyken, mitolojik ölüm sandalına binip gözümüzün önünden bu dünyadan giderse ne yaparız?

Her tehlikeye yanıt verilebilir, her düşmana karşı bir plan gelişir, düzenimizi bozan herkese ayar veririlir; çünki kayıptan ötürü yeter miktar öfkemiz vardır ve yeter ki gücümüze inancımız ve sevgimize bağlılığımız olsun. Lakin ölümeyse, bir tek şey dışında, hiçbir şey yapamayız. O ise YAS’tır.

Birlik ve tamlık halinin dağılması, sevilen veya bu sevilen tarafınca sevilenden yoksun kalmak bunlar insanı kedere sürükleyen durumlar. İki sevgili birbirinden ayrılır, taraflardan biri daha çok kırılır daha çok üzülür, fakat daima içinde mümkün değilse de gidenin geri geleceğine dair deruni bir umut taşır; işbu bu umut sözkonusu ayrılık kendisini sarsmışsa da onu ayakta tutar. Fakat ölüm ise hiçbir umuda izin vermeyen kesin ve net bir ayrılıktır. Ölümün korkutucu gerçekliğini biz canlılarda hafifletmek isteyen birçok din sonradan yaşam adı altında reenkarnasyon ve cennet gibi masallar üretir. Bunlar sakinleştirici etkisi olan anti-depresanlardır. Korkuyu dindirir, endişeleri hafifletirler. Peki ya, tanrıya inanmıyorsak?

Tanrıya inanalım, inanmayalım, bütün kültürlerde ölenin ardından kalanlarca yas tutulur ve bu yas ritüelleri yakınlarını kaybetmiş olanların etrafında kolektif bir destekle periyodik olarak yerine getirilir. Kendi içinde bulunduğumuz baskın kültürümüzü düşünürsek sözgelimi birinci gün defin olur, yemekler yenir. Üçüncü gün, yedinci gün, bkz. kırkı çıkmak derken birinci yıl sonunda mezarın üstü mermerlerle, demirle, çiçekle kaplanır. Artık kaybedilenin kaybı kabul edilmiş ve ona yokluğun kıyafeti giydirilmiştir. Hepten unutulmaz, sızı daima kalır. Bir fotografta kalır, bir şarkıda, bir seslenişte. Kalır gidilen bir yerde, sevilen bir yemekte. Anılarda kalır, ki zaten bilinirse ten ölür can ölmez. Sızı hep baki kalır. Tüm bu ritüeller gerçekleşirken feryad ve isyan edebiliriz. Ölümü kabullenmemek hak değil de, tercihtir. Lakin geçmişte tökezlenip, kalınmış bir hayat da yaşanmış sayılmaz. Ölenle ölünmez doğrudur, yalnızca sakat kalınır. Yas bu gerçekliğin süreçte anlamlandırılmasıdır da bir bakıma. Doğa karşısında olgunlaşma sınavıdır. Peki ya, yas tutmayı beceremiyorsak? Bu kabul verme-olgunlaşma sınavında başarılı olmak istemiyorsak?  Yokolanın yokluğunu varlığıyla değiştirmekte inat ediyorsak? Üzerinde toprak parçasıyla kurumuş otlar, solmuş çiçekler var olarak değil de, bizi hala öpüyor, seviyor ve bize sarılıyor olarak görmekte diretiyorsak? Diyelim ki hayat bir tren ve Ölüm de kaybettiğimizin biletinin tek gidiş olduğunu ısrarla vurgulayıp, onu bu trenden atmak isteyen kurallara sıkı sıkıya bağlı bir kondüktör… Hani biz, rıza gösterip yas tutması istenen biz, tek yön gidişleri kabullenemiyor da, biletinin gidiş-dönüş olduğunda ısrar ediyorsak? Yas ritüellerinin periyodik bir düzeni vardır da, duyguların sistematiği yoktur. Acı asla askeri nizamda ilerlemez. İşte DOT’un mis gibi oyunu Şafakta Buluş Benimle’nin iki karakterinden yarısı olan Robyn biz okur-izleyiciye tam da düzenli bir işleyişi olduğu varsayılan o kırılgan yerden “Yas diye çok tuhaf bir yer var, oranın kuralları bambaşka”dan konuşuyor.

sbb15-K.jpg
Robyn’in yas dediği o tuhaf yere varmadan evvel, üstte yazdıklarımızı meseleyi toplamak adına, yani Bir ve Tam olma halini ve Biz’i katıp, İlişkiler’e dair de birkaç kelam ederek oyunun üzerinden görelim.

Oyun tanıtım yazısında ‘Robyn ve Helen korkunç bir tekne kazasının ardından kendilerini ana karadan kopmuş bir kum adasında bulurlar.’’  yazıyor. Baştan söyleyeyim bu bilgi bizi yanıltıyor, hem de güzel bir şekilde yanıltıyor. Oyun iki ana kısımdan oluşuyor diyebiliriz. Nasıl ki Robyn ve Helen’in tekneleri alabora oluyor da kendileri akıntıya kapılarak ıssız bir adaya düşüyorlar,  ( iradeleriyle şehir rutinini kırmak için küçük bir eğlenceden, iradeleri dışında hiç bilmedikleri ıssız adada büyük bir endişeye geçmek ), metin de öyle alabora oluyor. Oyunun güzelliği şurasında: Mesele itinayla, hiç acele etmeden kat kat açılıyor, birkaç sürpriz ve özenle bırakılmış belirsizliklerle bizi büyülüyor. Önce iki arkadaşın adaya düştüğünü görüyor, sonra bu kişilerin sevgili olduğunu öğreniyoruz. Oyun tek perde, ilk parçası dediğim bölüm oyun tanıtım yazısındaki bilginin de etkisiyle olsa gerek duruk geçti benim için. Çünkü bütün söyleneni görmüş olduğum ve mesele kalmadığı hissine kapıldım. Evet, adaya düşmüşlerdi, evet bir kadınla karşılaşmışlardı. Ee, bu oyunun derdi ne? Dot Tiyatro sadece böyle ıssız adaya düşsen yanına alacağın üç şey tadında bir oyun mu sahneliyordu yani? Sanmıyorum, ama napalım, madem öyle peki, adadan çıkacaklar mıydı? derken aslında sabırsız davranmışım. Meselenin adadan çıkmak olmadığı Robyn’in adada yanlarına geldiğini söylediği kadını daha önce gördüğünü söyleyip bunun üzerinde inatla durmasıyla, hikâye değişmeye başlıyor. Meğer izlediğimiz gittikçe büyüyen bir şiir ve yükselmekte olan nefis bir gitar konçertosuymuş.

İki karakterin bir yarısı Robyn demiştik, diğer yarısı da Helen. Biri bulunduğu alana çiçekli şifon elbisesiyle baharı estirir, kedersizliğin ışıltısını saçarken; diğeri siyah pantolon, beyaz tişört ve uzun gri depresyon hırkasıyla neşesizliğin kasvetini yayıyor. Birinin ak dediğine diğeri kara diyor. İyimser ile kötümser. Biri olmaz’ı olur, öbürü olur’u olmaz kılmakta diretiyor. Aydınlık, karanlık.  Biri uzakta bir kara parçası görüp umudu yükseltirken, diğeri ‘orada hiçbir şey yok, kara bulutlar’ onlar diyip çaresizliği baskın kılıyor. Bunun adına da ilişki deniyor.

Ben de başka bir isim vermeyeceğim. Evet, ilişki dediğimiz şey aslında tam da bu uyumsuzlukta saklı. Çatışmalar, ikna etmeler, rıza almalar, onay bulmalar; ilişkiler, ilişkilerimiz. Bizim kadim ve büyük savaşımız. Oyundaki ana kırılma anlarından biri de Robyn’in Helen’e sinirlenip ‘’senden nefret ediyorum’’ demesi ve ardından Helen’in de buna mukabil nefretini dile getirmesi. Böylece geçmişte sünger çektikleri bütün problemleri bir bir ortaya dökmeye başlıyor, yüzleşme anaforunun içine doğru sürükleniyorlar. Şairin dediği gibi ‘’Sesinde ne var biliyor musun/ Söyleyemediğin sözcükler var’’ vakti. Söylenememişlerin söylendiği, söylenmişlerin değiştirildiği, geçmişin eğilip büküldüğü, bükülmüşün geçmiş kılındığı gergin vakitler. Öfke haliyle  – içte- hor görülüp, rahatsız olunmuş, fakat – dilde – hoş görülmüş bütün hâllerin dökümünün yapıldığı vakitler. Şu huyuna kırgın, bu huyuna dargınımlar. Bütün ilişkiler namına soralım: Peki, madem öyle neden bir aradadırlar?

Çünki birbirlerinden nefret ederler fakat bir o kadar da hayrandırlar birbirlerine. Çünki birbirlerinin olmak istedikleri halleridirler: Birinin aşırı kontrolcülüğü diğerinin çocuksu düzensizliğine iyi gelirken, diğerinin çocuksu umutluluğu ve kaygısızlığı diğerinin hep endişe duyan tarafını sağaltır. Kendilerinde olmayanı karşılarındakinden alıp, kendilerinin kılacakları yanılsamasıyla mutlu bir sarhoşluk içindedirler. Negatif ve pozitif birbirini nötralize eder: Denge. Sarmal bir döngüdür bu, ikiliğin çiftleşmesi. Yara merheme, merhem yaraya karışır: İki zıtlık da birbirine dönüşür, birbiri olur, birbirinden geçer: Yok sayıldığını hisseden varlığın onaylanmasıdır bu. Karanlık aydınlığı döller, aydınlık karanlığın tohumunu büyütür. Eksiklik kendinde olmayanı bulduğunda sahip olana o sahip olunandan ötürü farkında olmadan hayranlık duyar. Aynı zamanda o kendisinde eksiklik hissi yaratan şey diğerinde olduğu için de her an nefrete, öfkeye hatta saldırıya dönüşebilecek bir kıskançlığı da barındırır içinde. Trajik bir birlikteliktir bu: siyah beyazın yansıtma, beyaz da siyahın emme gücünü arzular. Birbirlerinin imkânlarına özenirler, işte ben’i bir nebze de olsa pasifize etmeyi bilenler birbirlerine yok etmeden, birbirlerinden çalmadan, siyah ile beyazın muhteşem uyumuna erişebilirler. Fakat alttan alta şu bilgiyi de farkında olmadan derinlerinde taşırlar ikiliğin her iki özne-nesnesi: Kendilerinde olmayanı olandan almak için eksiklik-yetersizliğin verdiği zehirlenme motivasyonuyla birbirlerini parçalayıp, birbirlerini öldürebilirler de. İlişkiyi oluşturan nedenler yıkacak olanlardır da. Ama bunu ‘ aksi bir durum’ söz konusu olmadıkça yapmazlar. Aksi durum derken taraflardan birinin ötekine duyduğu arzunun sönümlenmesi yahut herhangi bir konuda ortaya konulan fikre zıt-ölümcül karşıtlıklar getirilmesi. Sözgelimi basit bir çaya şeker atmam/atarım, yemeğe tuz koyarım/koymam durumları bile ateşleyici olabilir.

Arzu sönümlenmesi demişken mesela âşıklar birbirileriyle ezelden beridir olduklarını hissine kapılırlar. Ezelden gelmişlerdir ve ebediyete değin sürecekmiş sanırlar. Dünyadan soyutlanmışlardır, çünkü farklıdırlar. İşte böylesi halde karşı tarafın arzusunu kaybetmek demek, ölümle eşdeğer, yani ayrıcalıklı konumun yitirilme olasılığı mevcut tüm rolleri tersine çevirmeye yeter de artar bile; aşk-antlaşma taraflarından biri vazgeçmiş, kriz patlamış düzen bozulmuştur. Dolayısıyla terk edilenin belleğinin karanlık ve tozlu bölümlerinde asılı duran silahlar patlamayacaktır. Çünkü öncelikle o eski ayrıcalıklı konuma yükselmek, kaybettiğini tekrar kazanmak isteyecektir. Başaramazsa tüm söylemediklerini kusarcasına itiraf edecek, kendisinden çalınmış tam’lığın ve bir’liğin yokluğuyla eksik-yetersizlik hissiyle onu yok etmek isteyecektir. Hasılı kelam, hayran olunan katili olunacak olandır da. Nefret edilen aşığı olunacak olan; aşığı olunan düşman görülecek olan bir bakıma.

İlişkinin tarafları sezgisel olarak farkındadırlar ki bu öldürebilme gücü ve bunun yanında kaybedecek olmanın kaygısı ses çıkarmadan otların arasından süzülen birer çıngıraklı yılan gibi ilişkiye eşlik eder. Çünki şöyle de böyle de mutlu giden bir ilişki güzel bir aynadır ve hiç kimse kendisini güzel gösteren aynayı kırmak istemez. Pamuk prenses masalında Cadı ile aynanın konuşmasını hatırlayın: Ayna cadıya güzelsiniz dediği sürece her şey yolundadır, ta ki senden güzeli var, Pamuk Prenses diyinceye kadar. Cadı aynayı parçalar. İşte ölüm de böyle bir hakikat yıkıcıdır. Peki, ayrılığın çareleri vardır da, ölüm gibi keskin bir kılıcın tedavisi nedir?

Ayrılıkta öfke nesnesi bulabilir, fakat ölümde ne yapar insan? Yası tutmak değil de, meydan okuma isteğini neyle doyurur? Şafakta Buluş Benimle’nin karakterlerinin yarısı kendine kapanıyor, içine. Öfkesini varlığına yöneltiyor. Evden çıkmıyor, hava geçirmeyen naylon bir yalnızlığa hapsediyor kendini. Rüya mı gerçek mi, adada mı hayalde mi, terapi mi anımsanan mı, uyku mu uyanış mı bilemediğimiz bir oluşta saçlarının arasında güve buluyor. Bunu diğer yarısına gösteriyor. (Tekrarlayalım: Robyn bir yarım, Helen bir yarım.) Teknenin alabora oluşundan sonraki adaya uyanışta fark ediyor, hatırlarsanız oyunu iki bölüm saymıştım, ilk bölümdeki ada gerçekliğinin kırılıp, sorgulandığı anlardan birisi de o güve. Çünki diyor ki ‘’saçlarım ıslak, ama güve kuru.’’ Güve nerede oluşur? Havasız, kapalı ve kirli  ortamlarda…

Oyunun bütünü içinde anlamlı kılınıyor elbette bu kesitler, işte orijinal adı ‘’Meet Me At Dawn’’ olan metnin yazarı Zinnie Harris’in mahareti de burada. Ne güzel açıyor hikâyesini, sonu bilmeden başı anlamsız kalıyor, ortasını görmeden öncesi sönük, başını bilmeden sonu parlak durmuyor; hepsi bir bütün olarak oyunu izledikten sonra şahane hissi uyandırıyor, anlamlı ve ışıltılı duruyor. Oyunda zamansal geçişler mevcut, fakat sık değil seyrek; anımsamalar şimdiden, şimdi geçmişten rol çalıp duruyor; sonra bir şimdide iken başka bir şimdi çıkıveriyor; önce şimdi bildiğimiz şimdi şu an olmakta olan geçmişe dönüşüveriyor. Hangisi düş hangisi kaygı, gerçek miydi yoksa değil miydi ayırt edemiyorsun. Bir yerde adada karşılarına çıkan kadını hatırladığını söyleyen Robyn o kadını evinin önünde de gördüğünü söylüyor mesela. Yazar Harris güzel bir bul karayı al parayı oyuncusu, eli çok hızlı değiştiriyor. Buldum sandığın kayboluyor, tuttum sandığın avuçlarından kayıp gidiyor. Nihayetinde, ‘’güve’’ de ‘’yaşlı çöpçü kadın’’ da o yas denilen tuhaf yer’e ait.

Güveler kapalı, havasız yerde yaşar dedik. Adada Robyn elinde görünce ıslak olmadığını fark ediyor, bu oradaki gerçekliği kırıyor. Güve kıyafetlere, yiyeceklere musallat olur; işleyişi bozar, aynı görevi adada Robyn’in ıslak saçlarında kuru bir biçimde ortaya çıkarak da yapıyor. Yas tutan kaybedişi kabullenmiyor, kendine bir gerçeklik yaratıyor, fakat o gerçeklik kuru bir güveyle deliniyor. Ölümün hakikati sızıyor, ışık karanlığı döllüyor. Kuraldır: Yas tutan kozadan çıkmıyorsa, koza delinir; yaşam dışarı çağırır. Mesela güve gibi bir diğer ‘’sızıntı’’ yaşlı çöpçü kâhin kadın aslında yas tutanın olmaktan korktuğu kişi. Ölenin ardından şimdi’yi öyle kaçırmıştır ki, böyle gidersen böyle olur der gibi geleceği ona yaşlı çöpçü kadın tiplemesiyle el sallamaktadır.

Jean Paul Sartre’nın İş İşten Geçti İsimli bir ince romanı vardır. Ölümden sonra tanışan bir çift, ilişkileri dışındaki dünyevi her türlü meseleyi es geçip aşklarını yaşamaları için yirmi dört saat süreyle tekrar dünyaya gönderilirler. Başaramazlarsa tekrar ölüler bölgesine alınacaklardır. Başarıp başaramadıkları buranın konusu değil, getirmek istediğim Şafakta Buluş Benimle oyununda da bir dilek hakkı üzerinden âşıklar Robyn ve Helen’i bir gün yani yirmi dört saat süreyle bir araya getiren durum. Başta şikâyet eden, mızmızlanan, kaygılı Robyn’ken şimdi Helen’dir. Roller bat! Tekne alabora. Sartre’da olduğu gibi burada da olay o bir günü yaşamaktan ziyade pespembelikten simsiyahlığa kavgaya, gürültüye dönüşür. Esasında -başta değil de sonda kavradığımız için- bu bir yastır ve kaybın yokluğunun ağırlığı altından kalkabilmek yoğun bir yüzleşmeyi beraberinde getirir. Kılıçlar çekilir, hesaplaşırlar. Daha önce biz denilen yuva, bizim denilen bahçe, bizim köpeğimiz benim bahçem, benim köpeğime dönüşür. Yüzleşme faydalı olmuş, Yas’ta aşama kaydedilmektedir. Sartre ölmüş çiftleri tekrar dünyaya gönderip ‘’iş işten geçti, bitmiş bir oyun tekrarlanamaz’’ dedirtirken; Harris ölenlerden – terapi mi rüya mı yoksa başka bir şeyle mi- bir tanesini dünyaya geri getiriyor ve ölenle ölmeyip, sakat kalmış olana iyisiyle kötüsüyle yüzleşme fırsatı vererek ‘’iş işten geçmedi, artık yürüme zamanı’’ dedirtiyor. Ölüme sınav başlatan eylem, doğaya da sınava tutan demiştik: Robyn’in büyüdüğüne, sınavdan geçip, olgunlaştığına tanık oluyoruz. Yas hakikaten tuhaf bir yer: Kaybettiğin sevdiğine daha çok yakınlaşır, onun hatıralarıyla taşarsın, oysa yakınlaştıkça o senden daha da uzaklaşır. Ölümünü kabullenmediğin sürece, ki bunu sevginden yaparsın, onun uzaklığı senin ona olan kızgınlığını da arttırır. Bir nevi ölmüş olarak seni birlik ve tamlıktan mahrum bırakmış, senin olduğunu sandığın şeyi senden çalmıştır. Sözgelimi Robyn Helen’e ölmeseydin, saçlarını motordan çekseydin sen de, der. Hâsılı kelam, bir dargın bir barışık, yas garip, çok garip bir yer.

sbb52-K.jpg

OYUNUN İÇİNDEN

Dekor bir teknenin kesiti, dörtte biri. Bir masa ve sandalye, teknenin dümen bölgesi. Arka fon oluşturan ve metinle birlikte duygulara yön veren değişken renkler. Parlak-ayna zemin teknenin alabora oluşunu simgeliyor. Ters yüz. Hikaye dümendeki kişinin yani Robyn’in monologuyla başlıyor. Önce iki sevgili-arkadaşın gezintiye çıktıkları teknenin alabora olduğunu anlıyoruz. Sonra çiftlerden birinin öldüğünü. Oyunda zamansal kırılmalar da var diyebilir, oyun hepten bir rüya veyahut terapi esnasında olmuş olanların canlandırılması da diyebiliriz. Uzunca bir süre durgun akan bir biçimde iki kişinin teknenin alabora olması sonucu akıntıyla sürüklenerek bir adada mahsur kaldıklarını görüyoruz. Aslında sanıyoruz çünki metin öyle bir alabora oluyor ki o ana kadar olduğunu düşündüğümüz şeylerin aslında bir anımsama, üstelik bir canlandırma olduğu kanısına varıyoruz. Oyuncular metne, metin oyunculara biçilmiş. Kendi aralarında da kontrast sağlıyorlar. Soğuk ve sıcak gibiler. Oyun sonundan doğru bakılınca kıyafet seçimleri de karakterlerini düşününce gayet yerinde. Oyunculuklar ikisi de temiz ve güzel, Helen’i canlandıran Berfu Öngören zaten bildiğim ve beğendiğim bir oyuncuydu, burda da epey kendinden emin, sakin ve iyi. Fakat Robyn’i oynayan Esra Ruşan’ın öyle enfes bir yükselişi var ki mutlaka görmelisiniz. İlkin gözdem Helen iken sonra Robyn oldu. Metin, oyuncu, yönetim; süprizli, kuvvetli ve sade birliktelik. Velhasılı kelam, oyun nefis. Rodrigo’nun gitar konçertosu gibi diyorum, gidin oyunu dinleyin. Hadi öpcük.

Ha, az kaldı unutuyorduk. Bir soru sormuş, asılı bırakmıştık. Kuş bakışı baktığımızda yazar kendisinin olan ifade gücünü başarılı bir şekilde kullanmış, oyuncular oyun oynama arzularını doyasıya yerine getirmiş, yönetmen kendisinin olan alanı gayet iyi çizmiş, sahi diyorum ne yaparız bizim olanı korumak için?

BAZEN İNSAN – 33

İnsan hayata doğuş nedenini leyleklerden veya topraktan bilen fakat hayatta varoluş gayesini bir türlü bilemeyen, bildirilmiş bir gaye varsa şayet üşenmezse onun peşine düşen, daha doğrusu o gayeyi arayıp bulamayan veya hiç aramayandır bazen. Üstelik bu bir yerden bakınca kendisini ulaşılmazda saklı tutan bir yerden bakınca da aslında şuracıkdaymış hissi veren gaye’nin aranışı yahut aranmayışı esnasında onulmaz ruhî ve fizikî sancılar çekendir de.

( Aynı zamanda bu hayatta varoluş gayesiyle ilintili kulağına türlü hikayeler çalınan ve bu anlatılanların büyüsüne güzelce kapılandır da insan,
bu büyüyle hareket halindeyse duran veya durmakta ise harekete geçen.

Çünki aranılan gayenin kimi zaman durulmayıp geçilen kimi zaman da hareket edilmediğinden ötürü varılması mümkün olunmayan bir noktada olduğunu bulandır.

Nihayetinde gayenin belki de suyun çatlağına varması, kanın yarasına akması misali sadece gayeyi bulmak olduğu bilgisine ulaşandır da. )

BAZEN İNSAN – 162

İnsan nevi şahsına münhasır hırsı, kaygısı ve kibriyle nevi şahsına münhasır kanaatkâr, durgun ve mütevazı olan bir başka insanı seçip; onu söz çekici, sevgi tornavidası ve ilgi testeresiyle önce kırıp dökmek suretiyle dağıtıp, sonra ortaya saçılan bu parçalardan da meşru gördüklerini bir araya getirerek sakil de dursa yapıştırıp, bir savaş meydanı olarak algıladığı bu hayatta kendine kavgaoyun arkadaşı yaratmak isteyendir bazen.

Bir başınadır, öfkelidir ve özünde gölgesine kostüm arayandır hani.

BAZEN İNSAN – 29

İnsan anne veya babasına hayranlık duyup onları ilahlaştıran; onların oluşunu kendi oluşuna yalnızca temel değil, çatı da kabul eden; onlardan onlara bir kedi gibi sırnaşarak sevgi ve onların buyruklarına bir köpek gibi uyarak takdir almak isteyendir bazen. Temel besin membaını burada bulandır hani.

Fakat çoğu zaman ilgi, sevgi ve takdir yerine ayrımcılık, kayıtsızlık ve merhametsizlik görendir de. Hatta umduğunun aksine bunlara maruz kaldıkça azıtıp, evcil bir kedi veya köpek bürokratlığından, çaresiz ve hüzünlü birer sokak köpeği/kedisi azgınlığına dönüşüverendir de- azıcık, orta karar veyahut çok ‘yemek’ bulduğu her avuçtan yeni bir tanrı yaratan. İnsan

ölümü görüp sıtmaya razı olandır hani.

Bazen İnsan – 28

İnsan anne veya babası gibi olmak istemeyen, onların kaderini kendi yazısı kılmaktan imtina eden, onların hayatını düşük kabul edip, onlarınkinden bir karış dahi olsa yükseğe, mümkünse daha yükseğe, mümkünse bu yüksekten de yükseğe, hatta şöyle ki mümkünse o yukarı saydığı konumdan geri dönüp baktığı vakit o düşük saydığı konumu bir leke-nokta olarak dahi göremeyeceği bir yükseğe tırmanmak isteyen ve bu uğurda kendi ruhunu maaşlı bir işkenceci özeniyle kamçılayandır bazen. Acel ve ecelin kıskacında olan yüceler düşkünü bir ruhî cücedir hani.

Üstelik kimi zaman bu gocunma duygusuyla amaçladığına ulaşandır, fakat ulaşmak için geçen vakitte ruhuna öyle yaralar almış ve vermiş biridir ki, olduğu yerde bir türlü iflah olamayandır da. Yani aslında insan kendisini yukarı sayıp, yüce gördüğü konumlara harekete geçiren ve kimi zaman kendisini oraya ulaştıran itki ile bir zaman sonra aşağı sayıp, bayağı bulduğu yerlerden de aşağı konumlara düşürenin aynı itki olduğunu fark edemeyendir bazen. Acel ve ecelin kıskacında korkusuna müebbet mahkum olandır hani.

Bir Ayı ve Bir Çocuğun Muaddel Hasbihâlidir.

 

( ŞAHİT: Güneş zirvedeydi ve soluk soluğa kalmıştık. Alnımızdan süzülen ter damlaları göz kapaklarımızdan yere düşerek, kurak toprağı ıslatıyor, minik çamur öbekleri oluşturuyordu. İkimizin de hâli haraptı. Yüksek düzlüklerde olduğumuz için rüzgârın uğultusu, otların salıntısı ve tırpanların vızıltısından başka bir ses yoktu. Ağzımızı bıçak açmıyordu. Gün doğumunda başladığımız ot biçme işine karnımızı doyurmak ve dinlenmek için ara vermiştik. Köyden yola çıktığımızda bir karışıklık olmuş olacak ki, azıkları almadığımızı fark ettik. Yarenim, sıkı at biner hızlı giderdi, azıklarımızı almak için atına atlayıp köye doğru yola koyuldu. İlerde, şurada birkaç ağaçlık bir bölge var, o gelene değin oraya gidip kestireyim dedim. Ağaçlar ince ve uzundu, güneşe fayda etmiyorlardı. Küçük bir su birikintisinin yanında, kırılmış büyükçe bir ağaç dalı vardı. Üstüme battaniye yapıp, altına uzandım. Sombreromla da yüzümü kapadım. Az da olsa suyun serinliği ve ağacın gölgesiyle uyuya kalmışım. Az bir zaman sonra bazı sesler duymaya başladım. Rüyadır herhalde deyip umursamadım. Sonra ses gittikçe yaklaşmaya başlayınca gözümü açtım ve kulak kesildim. Homurtu gibi geliyordu, ilkin domuz sandımdı. Sonra ses daha da yaklaşınca, korkmaya başladım. Kafamı şapkanın altından kaldıramıyor, boyuna besmele çekiyordum. Ammavelakin o ürkütücü böğürtülerden sonra bir çocuk sesi duyunca rahatladım. Tedbiri elden bırakmadan, ne ola ki deyu gövdemi milim dahi kıpırdatmadan sombreromu başımdan yavaşça çektim ve ne göreyim, üç var beş yok yaşlarda bir çocuk ve koca bir ayı, omuz omuza vermiş, yürüyor ve dertleşiyorlardı… )

ÇOCUK: Ben aslında konuşmuyorum, Ayı, konuşuyorum sanıyorlar. Bir şeyler anlatıyor, geveliyor, saçmalıyorum sadece. İçimde tuttuklarım, haykıramadıklarım var; hani bazen düşünüyorum da, boş ve uzun konuşarak bunların üstünü örtüyorum sanki. Tüm bu gürültüyü söyleyemediklerimden ötürü yapıyorum. Adeta iki tane ben varmış gibi. Biri saklı tuttuğum, biri gösterdiğim. Bu iki kişi arasında da bir duvar var. Duvarda ateşler, yılanlar ve dikenli teller. Bazan içimdeki kişi bu duvarı aşıp geçmek istiyor, fakat sonra korkudan mıdır yoksa boşvermişlikten midir nedir bilmiyorum, duruyor. Saatlerce kıpırtısız öylece duvarlara baktığı(m) oluyor. Bu anlarda dünyaya göstermelik kişimin bile bazan çıtı çıkmıyor. Her şey öyle karıştı ki, iyi mi bu yoksa kötü mü, bilemiyorum.

AYI: İnsan bazen susar.
Öyle birden bire değil.
Coşkuyla konuşanlar bunu bilir.
Usulca olur her şey, hırpalana hırpalana, ufalana ufalana.
Cümleler yarıya iner önce, sözcükler kalır sonra.
Heceler tıkanır boğazda.
Sessizlik kalır geriye;
sessizlik çatlağını arayan su..
Dervişane suskunluklar yalnızca masallarda olur!
Durarak yahut yazıyla sızıntı bir şekilde olur veya ayıyla.
Resim ile dans ile. Sen sadece
bil ki, geçer bunlar.
Yeter ki enseyi karartma, çocuk.

Büyülü Reyon veya Değişimin Losyonları; Serpme Kahvaltılar yahut Klasik Kitapları Niçin Sevmeliyiz?

‘’Sesinde ne var biliyor musun?
Söyleyemediğin sözcükler var
Küçücük şeyler belki
Ama günün bu saatinde
Anıt gibi dururlar…’’
Cemal Süreya

Bu sabah toplumumuzun alt gelir grubunun teveccüh gösterdiği, fakat bana pek tekin gelmeyen marketler zincirinden birinin bayiine girmiş, alışveriş yapmaktaydım. Mevcut şartlara gönlüm ısınmadığı halde yakın çevrede başka seçeneğim olmadığı için, burada her ne olursa olsun ucuz yollu mükellef bir kahvaltının sınırlarını zorlamak ve iki kişi yetmiş lira serpme kahvaltıcılara nispet yapmak niyetindeydim. Kafam biraz dağınıktı. Türlü düşünceler içindeydim. Mesela evden çıkarken üç kere kapıyı kilitleyip kilitlemediğime baktım. Fakat farkındaydım ki: Amacım kutsaldı ve iki elim kanda da olsa, yoğun bakım ünitesine de düşsem bundan vazgeçmeyecektim. O kahvaltıyı hazırlayacak, gülümseyecek ve elbette çekip, paylaşacaktım.

Dakika bir gol bir: Manav reyonundaki sebzeler iştah açıcı olmayan bir ışıltı ve tazelikteydi. Sönük, hâlsiz renkler ve kırış buruş ciltler… Aralarından itinayla iş görebilecek ve instagrama filtreli dahi olsa konulabilinecek olanlarından birkaç tane cherry domates, bahçe salatalık ve maydanoz alıp, içeri geçtim. Girişin sağında duran ekmek bölümünden yarın son kullanma tarihli, çiya tohumlu ve tam buğdaylı ekmeğimi aldım. İşim zordu, lakin bütün bu engellere karşın hakkıyla üstesinden geldiğim hissiyle, kahvaltılıklar reyonuna yöneldim. Ezine peynirinden, cumhuriyet sucuğuna, anzer balından halis mulis inek kaymağına, tüm ihtiyaçlarımı bulabildiğim ölçüde yöresinden yahut eskisinden almaya çalıştım. Seve seve yiyip, istediğim veyahut hiç olmadı yalnızca televizyonda reklamlarını gördüğüm için bana mecburen güven veren markalardan seçtim alacaklarımı.

Bu zorlu bölümü de atlattım artık kasaya gideyim derken sağ tarafta tıraş malzemeleriydi, kıldı tüydü losyondu, bunlara dalıverdim. Bildiğiniz dalıverdim. Bin yıldır içinden kimsenin çıkamadığı fakat yine de yoğun ilgi gören efsanevi bir labirent gibiydi bu ufacık reyon. Siz nasıl hissedersiniz bilmem, lakin onlara has bir tılsıma sahipti. Gerçek alemden çıkmış, kutsal amacımdan sapmış, düşler bahçesine düşmüştüm işte.

Bu ürünler sayesinde kendim için ulaşılabilir kılacağım sıradan arzularım ve doyurulacak şehvetim bütün benliğimi sarmaşıklar gibi çevrelemiş, beni olduğum yere mıh gibi çakmışlardı. Tatlı bir karabasan çökmüştü sanki üzerime; kımıldayamıyordum. Düşler alemindeki şehvet çığlıklarından ötürü dünyada kulaklarım sağır, gözlerim kör olmuştu adeta. Uzun süre böyle kımıltısız durmuş olsam gerek çalışan gelip beni iyi misiniz deyu dürttü ve böylece kendime geldim. Daha doğrusu, kendimde yolculuk hâlindeydim de, dünyaya gelince indim. Baktım.

Erkekti, kırklı yaşlarındaydı ve bu marketler zincirinin bendeki imajına uymayan bir babacanlığa, tatlışlığa ve de sevecenliğe sahipti. Saçları sütbeyazdı ve omzumdaki eli bir güvercin tüyü hafifliğindeydi. Yokun üstünde, varın altında bir mevcudiyeti söz konusuydu yani. Bilmiyorum, belki de düşlerin serhoşluğuyla böyle algılıyordum. Gülümsedi. Yavaşça kulağıma eğildi ve birilerinden saklaması gerekmiş gibi sessize yakın titreşim seviyesinde bir kısıklıkla ‘’Endişelenmeyin, demin ne yaşadığınızı biliyorum, aynı şey bana da oluyor, yalnız değilsiniz.’’ dedi.

Beni, daha güvenli olduğunu düşünüyor olsa gerek, durduğum yerden iki adım yana çekip, konuşmaya devam etti. İlk bu reyonu nasıl fark ettiğini, sonra zamanın durduğunu, sonra hayatın başkalaştığını, sonra eskisi gibi olamadığını, sonra algılarının açıldığını ve yorumlama gücünün arttığını, sonra sinirlerinin pamuk gibi yumuşadığını, sonra kendinden nasıl geçtiğini, sonra her gün ama her gün bu reyona böyle gelip durduğunu ve bu durumu fark eden müdürün ona burda durmayı yasak ettiğini, fakat kendisinin akşamları vardiyası olmadığı halde çıkışa kalıp yine de bu reyonun önünde durduğunu, bu durmaların bir tutkuya dönüştüğünü, bu tutkusu yüzünden işten atıldığını, buna rağmen müşteri olarak gelmeye devam edince mazur görülüp tekrar işe alındığını, gerçeğin kasvetini düşlerin rehavetini, her şeyi ama her şeyi bir bir anlattı. Evet, burası bir kremlosyondeoderant reyonundan fazlasıydı. Ona cevap vermek, coşkusuna katılmak istedim fakat bir türlü konuşamadım. Lal olmuş, şaşkın ve biçare ona bakakalmıştım. ‘’Ayrıca’’ dedi ‘’Kendinizi fazla yormayın. Çümkü esaslı düşler asla anlatılamaz olanlardır. Onlar derinden yaşanırlar ve sahibinden başka hiçbir kulağa girmez, hiçbir göze değmez, hasılı kelam zinhar gün yüzü görmezler. Tarzları budur, usul usul yürürler. Paylaşılıp ortalıkla gezinen düşler vasat olanlar ve gerçekleşseler bile hayrı görülmeyeceklerdir. Bu yüzden onlara düş değil de, hayal deriz. Sizin demin yaşadığınız, benim bizzat deneyimlediğim ve kim bilir belki bizler gibi niceleri vardır, onların da tattıkları böyle bir vaziyet. Ah şu düşler, imdi diliniz tutulmuş gibi hissediyorsunuz. Diğ mi? ’’ İçimden geçenleri okuyor gibiydi. Evet, dedim. Gülümseyip, ‘’Biraz salak bir tipe benziyorsunuz ve işin garibi kendiniz de kendinizin katıksız bir salak olduğunu düşünüyorsunuz, fakat bugünden sonra hayatınız başka olacak, bana inanın.’’ dedi. Gözlerim aslan görmüş ceylan gibi açıldı. ‘’Açık sözlülüğünüze hayran kaldım.’’ dedim ve ekledim ‘’Bir sorum olacak?’’. Gülümsedi, sanırım hep gülümsüyordu. ‘’Size hayatınız değişecek demiştim. Bakın alınganlık edip, sinirlenmediniz ve takdir edip, sükûnetle karşılık verebildiniz. İşte değişmeye başladınız. Benim açık sözlülüğüm de bu reyondan sonra açığa çıkan bir özellik. Tabii, buyurun, sorunuz neydi?’’ Gülümsedim, sanırım hep gülümseyecektim. ‘’Demin düştü hayaldi ıvır zıvırdı bir şeyler gevelediniz. Aa, aman allahım, yeni tanıdığım birine dosdoğru gevelediniz dedim. İnanmıyorum.’’ diye soracağım soruyu unutup bir şeyler söyledim. O da gülümseyip ‘’Bakın, işte değişim. Reyonun kudreti. Düşlerinizin gerçekleşmesi yoluyla ondan aldığınız güven. Bu sizin küçük taşlarla örülü görkemli değişiminiz. Sadece inanın. Ben şimdi gidebilirim, ben şimdi ölebilirim; ama reyon hep burdadır. Siz şimdi gidebilirsiniz, siz şimdi maazallah ölebilirsiniz; ama reyon hep burdadır. Değişmeyen tek şey bu reyonun kendisidir. Şimdi sorunuzu sorarsanız artık işime dönmek istiyorum.’’ dedi. ‘’Af edersiniz.’’ deyip soruyu soracaktım ki daha ulvi bir tonda ‘’Bakın şimdi de af dilediniz, eskiden olsa benim sizin emriniz altında olan bir işçi olduğumu düşünür, vaktimin tümünün size ait olduğunu zannedip, onu çaldığınız hissine hiç kapılmayıp, af dilemek gibi yüce bir nezaket eyleminden yüksünür, geçiştirirdiniz. Görüyorsunuz diğ mi… Değişimi kabul edin, reyona inanın. Değişimi kabul edin, reyona inanın.’’ dedi.

Büyülü reyon ve gizemli görevli ile öyle allak bullak olmuştum ki, o an Zeki Müren senin baban ve o ölmedi, aslında künefe onun reankarne hâli deseler dahi inanırdım. İnanır, bugüne kadar keyifle yediğim künefeler için hüzün ile suçluluk duyar ve kendi çapımda birkaç günlük ulusal yas ilan ederdim.

Bu adam bir deli miydi? Manipülatif bir deli. Yoksa ben mi deliydim? Edilgen bir deli. Belki ikimiz de deliydik. Bilmem ki, bilemem ki; üstelik kişinin kendi kendisine delilik tanısı koyması pek mümkün ve de makul olmasa gerek. Sorumu hatırladım. ‘’Biraz önce düş ve hayal için bir ayrım yapmıştınız. Hani gerçekleşmesi mümkün falan olanlar, hani şey, hah ‘bu yüzden biz onlara düş değil de hayal deriz.’ demiştiniz. Ne demek istediniz tam olarak, anlayamadım. Türk Dil Kurumu sözlüğünde iki kelime eş anlamlı da, onun için soruyorum.’’ deyip gülümsedim. ‘’Vallahi’’ dedi ‘’orada ne demek istediğimi ben de tam olarak bilmiyorum. O ilk reyon vakasından beri böyle cümleler kurabiliyorum. Böyle tınısı bir hoş, böyle kımıl kımıl, böyle afili duruyorlar diğ mi? Benim de çok hoşuma gidiyor. Anlamıyorum, ama konuşuyorum işte. Çok keyifli oluyor. Hissim şudur ki, siz zamanla bu olanları daha net kavrayacak ve daha doğru bir biçimde ifade edebileceksiniz. Sizde gittikçe artacak yüksek bir kavrayış gücü sezinliyorum. Bu büyülü losyon reyonu bereketini daha ilk dakikalardan sizin üzerinizde de göstermeye başladı bile. Sadece değişimi kabul edin ve reyona inanın. Değişimi kabul edin ve reyona inanın.’’

Gülümseyerek kasaya işinin başına geçti ve beni bir başıma bıraktı. Sanki kavurucu bir yaz sıcağında kısacık bir öğle uykusundan uyanmış gibi hissettim kendimi. ( Ne uyudum diyebilirsiniz ne de uyandım. Aslında on beş dakika uyuduğunuz uyku sanki bir günmüş gibi gelir. O minik uykudan öncesi yokmuş da, sonrası sıfırdan bir başlangıçmış hani. ) Elimde aldıklarımı görünce, serpme kahvaltıcılara nispet bir kahvaltı hazırlamak istediğim ve içini suyla doldurduğum çaydanlığı kısıktan biraz fazla/yarımdan biraz az ateşte ocak üstünde bıraktığım geldi aklıma. Kasaya yöneldim. Ak saçlı o babacan ağabey yoktu. Yerinde gözlüklü, sivilceli ve bıyıkları yeni terlemiş, gençten biri vardı. Daha demin buradaydı oysa… Yeni çalışana sormaya yeltenecektim ki, boş ver dedim kendi kendime, sorma. Gerçekten vardı veya yoktu, ne önemi var? Gizemi kabul et, kâfi. Ha kafamun içu ha kafamun dışu. Bunu deneyimledim mi, deneyimledim, gerisi boş laf. Aldıklarımı kasaya yığdım, kasiyer barkodu okuttukça kavun atar gibi çukura kaydırıyordu ürünleri. Kırılır kırılmaz düşüncesinden çağrışımla olsa gerek yumurta almadığımı fark ettim. Hemen geliyorum deyip, yumurta reyonuna vardım. Serbestçe gün ışığında dolaşmış tavukların organik yumurtalarını almayı düşünürken, halkımızın alt gelir grubunun teveccüh ettiği, dana eti yerine at eti satılan bu tekinsiz marketler zincirinde onların da olmadığını gördüm. Yerine sentetik otuzlu ya da on beşli beyaz veya kahverengi yumurtalar vardı. Bu marketler zincirine karşı şüpheci olduğumdan ötürü son ve ilk kullanma tarihlerine bakıverdim. Beyaz on beşlinin iki gün sonra süresi bitiyordu ve ben on beş yumurtayı hayatta iki günde yiyemezdim değil, yemezdim. Diğeri de benzer bir durumdaydı. Otuzluya baktım, onun iki hafta süresi kalmıştı, fakat bana yine fazlaydı işte. Netice itibariyle her gün kahvaltı yapamıyordum. Hiçbir şey almadan kasaya dönüp altılı paketlerin olup olmadığını sordum. ‘’Maalesef yok, isterseniz otuzluyu alın.’’ dedi. ‘’Onlarda kampanya var. Avantajlı olur.’’ Tevekkeli değil, benim de zayıf yanlarım varmış ki, kampanya ve avantaj kelimelerini duyunca, donakaldım ve bir anlık heyecanla satın alacak gibi oldum. İçimden ‘’Büyük düşün, oğlum’’ dedim, ‘’bu kadar alçalma, ne demek bir kampanya sözcüğüne tav olmak, ne demek avantajdan mest olmak! Kim olduğunu unutma. Üstelik bunların son kullanma tarihleri yaklaşıyor, kendine gel.’’ Kendime geldim. Fakat şöyle bir şey oldu ve tekrar kendime döndüm.

Yumurtalardı ve son kullanma tarihleriydi deyu düşündüğüm esnada bir arkadaşım aklıma geldi. ( Nereden nereye… Bir kahvaltı nelere kadir işte… Huyum kurusun, sıçramalı düşünürüm. ) Böyle daldan dala düşünedurayım, bayılıp ayılayım; kendimi bir an, eskiden sık sık gazetelerde benzerlerine rastladığım, evden ekmek almak için çıkmış da geri dönmemiş genç kızlar gibi hissettim. Düşünce akışım da aynı böyleydi. Ne diyordum? Arkadaşım diyordum.

Kendisi aramızdan biridir; insandır. Sabahları uyanır, yüzünü yıkar, yola koyulur, işe gider. Maaş alır, sigortalıdır; insandır. Karnı acıkır, yemek yer; insandır. Kendi meşrebince zevkleri vardır: Bunlardan biri kitaptır. Bazan kitap okumak eylemi bazan de salt kitapların kendisi ilgisini çeker. Onlara sahip olmaktan hoşnuttur; insandır. Ne dört duvar bir kitaplığı, ne alçak bir komodini vardır. İkisinin arasında bir yerde, ortalama bir okurdur. Aklıma gelen geçen yaptığımız bir sohbetti. Bir yere yetişmiyeceksiniz ve acele etmezseniz, anlatacağım. Sabredin, efendim, sabra inanın. Yaptığımız sohbet, kelimeleri bire bir ve cümleleri yeri yerine hatırlayamayacağım fakat, özetiyle ve elbette taraflı yorumlarımla aşağı yukarı şöyleydi.

Güncel edebiyattan haz etmediğini dile getiriyor; klasik romanları okuyor, onların aşırı muhteşem ve de bugünkülerle kıyaslanamayacak ölçüde dolu dolu, lezzetli olduklarını düşünüyordu. Onları okurken farkında olmadığı bir güven duygusu hissediyordu. Aslında sebebi basitti: Klasik dediğimiz eserler o günlerde üretilmiş yüzlerce eserden bugüne gelmiş ( muhtemelen geleceğe de kalacak olan ) onlarca eserden bazılarıydı. Raf ömrü uzun endüstriyel yumurtaların her daim güven verdiğini, lakin kısa olanların tedirginlik yarattığını bilirsiniz. Bilmiyorsanız, daha demin yukarda anlattım. İşte onun ( hatta çoğunluğumuzun ) klasik roman sevgisinde de, yumurta-sonkullanmatarihi ilişkisine benzer bir orantı söz konusuydu. Hani son kullanma tarihi ne kadar uzaklaşırsa bugünden, alınacak ürün de o denli afiyetle yenir. İşte klasik dediğimiz eserlerde de durum şöyle işliyordu: Üretim tarihi ne kadar uzaksa, alınan lezzet, -içi nasıl olursa olsun- o kadar artıyordu. Benim sorunsallaştırmak istediğimse şuydu: İçerik o döneme hastı ve bugünde karşılığı olmayabilirdi. Yani içinde bayatlamış düşünceler, çürümüş ifadeler mevcut olabilirdi; içeriği beş para etmeyebilirdi. İçinde bugün komik bulduğumuz ( o gün itibar gören) veya tam tersi kuvvetli bulacağımız-bulduğumuz ( o gün hakir görülen ) söyleyişler barındırabilirdi. Kısacası, her şey herşey olabilirdi. Benim onda takıldığım bu klasiklere olan sevgisinden ziyade güncel edebiyatı çamurlaması, insafsızca ve basit dayanaklarla alaşağı etmesiydi. Hatta dişe dokunur dayanağı bile yoktu, kendisinden başka. ‘’Yenileri sevmiyorum,’’ diyordu. ‘’kötülerdi.’’

İçinden geçtiğimiz şu çağda her gün yüzlerce kitap basılıyor ve satışa çıkıyor olabilir. Olsun. Bu teknoloji gelişkinliğini ve sürat farklılığını hesaba katarsak ‘dün’ de bu durum çok farklı değildi. Bugünü hız ve unutma çağı sayıyorsak ve basılan eserlerden bir on yıl sonraya kalacak olanları ayıklarsak; dünü yavaşlık ve dikkat çağı sayıyorsak ve basılan eserlerden bugüne kalanları ayıklarsak, oranlar hemen hemen aynı çıkar. Bugüne kalanlar dünün toptan nitelikli olduğunu göstermez. Bugüne kalanlar sadece iyi oldukları için bugüne kalmışlardır ve dünün çöplüğünün ne kadar kabarık olduğuna işarettirler. Bu yeni romanlar, öyküler ve şiirler için de geçerli. Bugünde üretilip yarına kalma ihtimali olanların azlığı bugünün hepten çöp olduğu anlamına asla gelmez.

Fakat o arkadaş bu ‘sonraya kalış’ın,- özlemli dezenformasyondan mustarip, yeni’den ve çeşitlilikten daima korkan fosilleşmiş ihtiyarlar gibi,- geçmişte üretimin nitelik baz alınarak yapıldığından olduğu düşüncesindeydi. Yani birçok konuda yapıldığı gibi edebiyat için de o meşhur, pek sağlıklı olmayan ‘geçmişin masumiyeti ve pirupaklığı’ önermesini kullanıyordu. Okurken huzurlu ve kaygısız hissediyordu. Çünki birkaç asırlık ortak kanaat mevcuttu: Klasikler klasiklerimiz. Okurken doyduğunu hissediyordu. Çünki o eserler kahvaltıya her daim konulan yumurtalar gibiydiler, doyurucuydular. Yağ ve protein oranı yüksektiler. Elbette böyleydiler, çünki onlar klasiktiler. Urla Enginar festivali güzeli, Alaçatı ot festivali güzeli, Ordu fındık güzeli, Kayseri Pastırma güzeliydiler; onlar seçilmiştiler. Size bir sır vereceğim, fakat kimseye söylemeyin, olur mu? Bu yeni ile eski kıyaslama meselesi var ya esasen… Birincisi, şu yıllanmış şarap saçmalığı gibi bir şeydi. İkincisi ve daha önemlisi: Yeniyi değersiz, sabun köpüğü ve çıtır-çerez olarak nitelemenin altında bir o kadar da oku oku bitmeyecek ve asla yetiştirilmeyecek devasa bir kütüphane görülmesi yatıyordu. O arkadaşın da desteksiz sallarken özünde korktuğu buydu: Hangi birini okuyabilir, yetişebilirdi ki? Fakat mesela onu alalım dondurup yüzyıllık bir uykuya yatıralım ve bundan haberi olmasın, tekrar uyandıralım. Önüne bugünden yüz yıl sonraya kalmış eserleri koyalım bugün beğenmediğini belirttiklerini o gün yerlere göklere sığdıramayacaktır. Yeni yeni yeni yeni yeni her gün bir yeni daha, üşeniyordu işte. Kolaycılıkla, iyisi mi, üstelik kulaktan dolma sığ yargılarla “Yeni edebiyat mı ı-ıh niteliksiz adeta sabun köpüğü. Bir Karamazov, bir Anne Karerina yahut bir Çehov ya da Bir Dickens ya da Goriot Baba var mı? YOK! “ diyordu. Sanırsın tüm eskiyi hatmetmiş üstüne de yenileri okuyarak doktorasını yapmış da gelmiş, haspam! Yeniler kim diyorsun, üç beş dergi gazete yıldızından örnekler vermekle yetiniyor. Peki, klasikler kim diyorsun, bugün anaokulunda bir çocuğu çevir milli eğitim bakanlığı yüz temel eser listesini okumamış da olsa, annesinin babasının adı gibi hepsini sayar; o da oradan biliyor. Ah, soykam!

Soykam, soykam, soykam… Efendim, efendim, iyi misiniz, efendim? Gözümü bi açtım: Kasiyer çocuktu. Gözümü bir daha açtım: Beyaz fayansların üzerindeyim. Ne olduğunu sordum. Beş dakika önce yumurta istedikten sonra birden yere uzandığımı ve mırıldanmaya başladığımı anlattı. Ayağa kalktım. İçime kuvvetli bir görev yerine getirme hissi oturmuştu. Telefonumu arandım, yoktu. Sivilceli ve gözlüklü kasiyere bakıp telefonu olup olmadığını ve kullanmak istediğimi söyledim. ‘’Var, ama kontörüm yok.’’ diye yanıtladı. Hiç mi yok dedim, ödemelik bile mi? ‘’Var, ama eksideyim.’’ dedi. Ne kadar eksidesin diye sordum. ‘’Eksi beş.’’ dedi. Kaça kadar yolu var, dedim. Başını eğdi. Yalan söylemişti. Utandı çünkü demin kontörüm yok demiş, şimdiyse var ama ekside diyordu. Patladım. ‘’Terbiyesiz, şapşik!’’ diye üzerine bağırdım. ‘’Zaten düşmüşsün, biraz daha düşsen ne olur? Ver ulan şu telefonunu da.’’ dedim. Verdi. Ekranı kırık akıllı bir telefondu. Numarayı çevirirken küçük bir engel çıktı. Ekran kırığı arayacağım numaranın son iki numarasından geçiyordu. Bastım, bastım işlemedi. Kasiyere baktım. Bön bön bana bakıyordu. Bu sayıları ne yapacağız, dedim. ‘’Ha onlar mı, kolay efendim.’’ dedi. Kafasına bir şaplak atıp ”Ne biçim konuşuyorsun lan sen, bana efendim deme, daha düzgün hitaplar bul!” dedim. Alışkanlık işte, tamam beyefendi dedi. Kopyala yapıştır yöntemiyle numarayı yazıp, telefonu geri verdi.

Sözde klasik sever şahsı arıyordum. Geçen yaptığımız sohbete binaen yarım kalmış olanları tamamlayacak, fazla olanları azaltacaktım. Telefon çaldı, çaldı; açmadı. Unutmuştum: Tanımadığı ve kayıtlı olmayan numaraları açmazdı. Kendimi tanıtıp ara beni diyerek mesaj yazdım. Hemen aradı. Açtım. Hal hatır sordu. Hiç oralı olmadan direkt konuya girdim. ‘’Sen nostaljik dezenformasyondan muzdarip bir zavallısın. Yaşayan ve bilhassa yaşıtın olan herşeyden nefret ediyorsun. Onları kıskanıyorsun. Çünki sen çok arzuladığın halde onlardan birinin mertebesinde değilsin. İçinde bir ses asla orada olamayacağını da söyleyip duruyor. Üretenler safında değil, aşağıdasın. Aşağılıksın. Yeni’ye yetişmen mümkün değil. Bu hisler etrafında daima yer altındakilerden, ölüleri sevdiğinden bahsediyorsun. Beğendiğini söyleyebildiğin çağdaş yazarlar bile ölü. Mezarlıklar müdürüsün. Oysa yeni’den korktuğun için eskiye sarılıyorsun. Çünkü üretemediğin için en azından kalifiye bir edebiyat okuru olarak anılmak istiyorsun. Şimdi anlıyorum da, sesinde ne var biliyor musun, söyleyemediğin sözcükler var. Nasıl birisin ulan sen! Söylediğin her şey söyleyemediklerinin maskesiymiş. Allah’ından bul, haysiyetsiz. Alçak!’’ deyip suratına kapattım. En son telefondan hıçkırık ve burun çekme sesleri geliyordu. Abartıp, abartmadığıma tarih karar verecek, fakat yaptığımdan ötürü rahatlamış kendime gelmiştim. Öfkenin adresini bulmasından daha güzel bir haz kaynağı yoktur ve ben doğru adrese yollamıştım. Hoş, bir iki tokat da atasım vardı, fakat kalsındı. Çünkü bazan sözel baskınlık fiziksel şiddetten daha doyurucudur.

Bu tuhaf marketler zincirinden alacaklarımı alıp, hesabımı ödedikten sonra dışarı çıktım. Mis gibi bir hava vardı, güneş gözlerimi kamaştırıyordu. Gerindim. Gözlüklerimi takarken sokağın bitiminde kaldırıma oturmuş sigara içen efkârlı birini gördüm. Büyülü reyondaki ak saçlı gizemli çalışanın ta kendisiydi. Ya da ben ona benzetiyordum. Biraz ilerledim. Ona doğru yönelecek gibi oldum, bana baktı. Hiç tanışmamışız, hiç konuşmamışız, hiç omzuma dokunmamış gibi bir bakıştı bu. Gülümsedim. Gülümsemedi. Sigarasından bir fırt daha çekip, uzaklara baktı. Aramızda hiçbir şey yaşanmamış gibi ters yöne devam ettim ben de. Belki de o değildi, belki de tam bir profosyoneldi ya da evet, evet ben ona benzetiyordum galiba. 😦 Sokağı dönerken ıslık sesi duydum. Geldiği yöne doğru baktım. Kimse yoktu, fakat bir ses iki kere ‘’Değişimi kabul et ve reyona inan.’’ diyordu. Parmaklarımı dilimin üstüne koyup tüm sokağı inleten bir ıslık patlattım. Gülümseyerek 🙂 yürümeye devam ettim.

Apartmanın önüne geldim. Anahtarı almamıştım. Zile bastım. O sırada karşı kaldırımda oturup bembeyaz dondurma yiyen kara kavruk çocuklar gördüm. Çağırdım. Birisi geldi. Yaman birine benziyordu. Beş lira uzattım ve küçük esnaftan dört tane yumurta almasını, üstüyle de keyfine göre takılmasını söyledim. İki dakikada gidip döndü. Gözlerime inanamadım. ‘’Ne kadar hızlısın. Senin adın ne, çocuk?’’ dedim. Konuşması biraz tuhaftı; mekanik ve yavaştı. ‘’Benim adım Üzeyin Bot. Ailem ve arkadaşlarım beni Üzeyin Bot olarak çağırır.’’ dedi. ‘’Bu adı asla unutmayacağım.’’ deyip, gülümsedim. Paranın üstüyle aldığı her ne ise, onun havasını atmak için hızlıca arkadaşlarının yanına döndü. Kapı açıldı. Binaya girdim. Asansöre baktım, dokuzuncu kattaydı. Beklemedim. İki kat yukarda oturuyordum, yürüdüm. Dairenin önüne geldiğimde anahtarı kapının üstünde unuttuğumu fark ettim. Ah şu mülkiyet ürküntüsü: İlk düşüncem acaba hırsız girmiş midir oldu. Kapıyı açtım ve arkasından Çiko çıktı. ‘’İnanmıyorum, hayatta mısın halen!? Bu kadar gecikince bir an seni organ mafyası kaçırdı ve işleri bitince şehir dışında büyük bir çöplüğe bırakmışlardır diye sevindik. Şaka, şaka. Hoş geldin, nerde kaldın, büyük kara kedi? Endişelenmeye başladık yahu. Arayıverdik. Telefonunu da almamışsın.’’ dedi. Çiko sevgilimin arkadaşı ve kedisiydi. Erkekti, bir yaşındaydı ve yürüyen gri bir yastığı andırıyordu. Küçük tatlı bir rekabet dışında aramız iyiydi, birbirimize saygı duyardık, fakat pek konuşmazdık. Daha doğrusu ben ona daima hikâyeler anlatır, havadan sudan muhabbetler açardım, fakat o vakur duruşunu hiç bozmaz, asla benimle konuşmazdı. Kelimenin tam anlamıyla lordlar soyundan safkan bir scottish fold’du. Genç yaşına rağmen türlü badireler atlatmış, birçok bıçak yarası almıştı. Yıllanmış şarap gibi kıymetli, delikanlı bir kediydi. ‘’Neler oldu bilsen. İçeri geç, anlatacağım.’’ dedim. Bugün ilk konuşmamızı yapmış olduk. ‘’Ayrıca benimle konuşmuş olmana sevindiğimi bilmeni isterim.’’ diye de ekledim. İki iri boncuk gibi gözleri olan Çiko önce gözlerini kıstı, sonra bıyıklarını yaydı ve dişlerini göstererek gülümsedi. ‘’Her şeyin bir zamanı var, büyük kara kedi. Fazla hırslısın. Ne istiyorsan hemen o an olsun istiyorsun. Olmaz. Dünya yalnızca senin iradenle dönmüyor. Senden gayrı binlerce milyonlarca irade var. Hayat biraz da senin ve bu diğer iradelerin toplamı. Korkma. Acele etme. Sükunet, sabır ve emek yoldaşın olsun. Sen sadece değişimi kabul et ve reyona inan.’’ deyip, göz kırptı. O an dünya üç saniyeliğine daha güzel oldu. Bir poşeti dişleri arasına aldıktan sonra da o asil soylu yürüyüşüyle içeri ilerledi. Kapıyı kapatıp, mutfağa geçtik. Artık,- değil sadece serpme kahvaltıcılara, çünkü ürkek davranmaktan vazgeçip hedefi büyütmüştüm,- cümle âleme nispet yapmak için hazırlayacağım kahvaltıya koyulabilirdim. Koyuldum.

Malzemeleri poşetten çıkartıyor, ihtiyacıma göre sırasıyla diziyordum. Çiko bacaklarıma sürtünüyordu ve banyodan duş sesleri, açık olan pencereden de hafif tatlı bir esinti geliyordu.

İphone Yalnızlık Aplikasyonu ya da Muzaffer’in Önlenebilir Düşüşü

Piyonunu şahın önünden iki kare ileri sürdü. Cep telefonundan online satranç oynuyordu. Telefonu (daha doğrusu İphone’u ) alalı iki ay, oyunu yükleyeli de bir ay olmuştu; fakat yeni birisine göre oldukça iyiydi, sıralamada deneyimli oyunculardan bile ilerdeydi, milyonlarca puanı vardı. Günlerdir sabah akşam demeden aralıksız oynuyordu ve son iki haftanın da neredeyse herkesin karşılaşmaktan imtina ettiği namağlup birincisiydi. Handiyse bu telefon ve oyun hayatının anlamı olup, kıymetler üstü bir kıymete binmişti. Bugün, bu sefer ise çok farklıydı. Hani ‘rutin’ bir halka oluşturur ve gün gelir o halkada bir baloncuk çıkar, bu baloncuk da kırılmaya yol açar ya, işte böyle bir baloncuk akşamıydı. Her şey yolunda gidiyordu. Ta ki…

Piyonunu şahın önünden iki kare ileri sürdü. Sanki karşısında dijital bir varlık yokmuş da, kanlı canlı biri varmış gibi ‘’Hadi görelim bakalım başlangıcını! Başlamak zordur, evlat. İyi başlarsan ne kadar kötü koşarsan koş güzel bitirirsin. Kötü başlarsan, vay hâline!’’ diye kendi kendine ekrana karşı söyledi. Dudaklarını kemirdi. Rakibi oyuna atıyla başladı. Bu hamle nedense ona, çıraklık vakitleri hatırası olsa gerek, her zaman maceraperest ve kuvvetli bir oyuncuyla muhatap olduğu hissi verirdi. Şimdi de aynısı oldu. ‘’Hımmm demek dişli rakipsin, biliyorum diyor ve Don Kişot hamlesi yapıyorsun.’’ dedi. Hamlelere kendince verdiği isimlerdi bunlar. Atla gelen başlangıçlar ona maceraya atılmayı çağrıştırırdı ve maceraperestler sonuç değil sebebin kendisi olduklarından ötürü güçlü insanlardır diye düşünürdü. Nedense Don Kişot aklına düşmüş ve kendisinin de bu durumda yel değirmeni olduğunu varsayarak bu hamleye bu isimi uygun görmüştü. Karşı hamle olarak Doktor B beşlisini oynamaya karar verdi. Bu hareket oynayana mutlaka ama mutlaka en kötü ihtimal beş artı iki hamlelik oyun hâkimiyeti sağlardı. Vezirinin hesapladığı plan doğrultusunda hareket kabiliyetini arttırmak için sağ çaprazındaki piyonunu da iki kare ileri götürdü. Böylece en önde birbirine paralel iki piyonu olmuş oldu. Bu taktiği Stefan Zweig’in nefis romanı Satranç’ta öğrenmişti.

Bu oyun içinde oyunuyla oyunun bütününden hem edebi bir zevk tadıyor, hem eğlenmiş oluyordu. Aslında burada bastırılmış fakat gün yüzüne çıkmış bir acı da saklıydı. Şöyle ki, yıllar evvel içi yazma isteğiyle dolu bir yeniyetmeyken, çeşitli engeller, ertelemeler ve korkularla, bu arzusundan gün geçtikçe uzaklaşmış ve sonunda kendini kabuğundan çıkmayan, bırakın kalem oynatmayı kitap dahi okumaz huysuz ve küskün bir adama dönüşüvermiş olarak bulmuştu. Evet, bulmuştu. Çünki ona sorarsanız sanki derin bir uykuya zorla yatırılmış da, yüz yıl sonra uyandırılmış ve salıverilmiş gibiydi. Kalbinin yerine kara bir taş koyulmuş, kafatasının içineyse saman doldurulmuştu. Uyku dediği aralıkta neler olduğunu ve ne yaşadığını da bilmiyordu. Bir gün uyanmış ve öykündüğü adama, yani Zweig’a yaraşır biri olamadığını görmüştü. Üstüne üstlük zaman da boş durmamış ustalığını onun bedeninde sergilemişti. Saçları dökülmüştü, gözlerinin altı çiziklerle doluydu ve elleri titriyordu. Kırklı yaşlarında olmalıydı. Yalnız yaşıyordu; evde çıt çıkmadığına ve ondan başka kimsenin etrafta donu olmadığına ve bu etrafta olan donlar toplanıp uygun yere bırakılmamış olduklarına göre, bu kesindi. Ailesi, dostları neredeydi peki? Hiç mi yoklardı? Hep mi böyleydi? Buraya nasıl gelmişti? Göbeği bile vardı! Bu kimdi? Hantallığın ve tembelliğin tam karşılığıydı. O muydu? Kendisi miydi yani? Ne yapabilirdi ki bunla? Taş bir kalp ile destanlar mı yazılırdı, çöp olmaktan başka neye yarar? Saman bir beyinle fikir mi üretilirdi, bu koca evrende bir çınlama olmaktan başka kime faydası olur? Hantal bir vücut neyin savaşını hakkıyla verebilirdi..? Bu gibi yıkıcı sorularla kendini ufalamış, iyice toz haline getirmişti. Rüzgâr aralık bulup evine, oradan da odasına giremediği için toz bütünü olarak öylece kalabildi. Bu mevcut kendisinin de nereden geldiğini bilmediği ve bulamadığı için nereye gideceğini kestiremedi bir türlü. Benden geçti, benden geçirdiler diye söylendi bir zaman.

İçi o kadar kaynaksız ve hedefsiz öfkeyle doluydu ki, adeta on kişinin linçine maruz kalan ve dayağın nereden geldiğini bilmeyen bir avare gibi kendini savunmak adına mecazi ve hakiki tekmelerle yumruklar savurmuştu kendinden dışarıya dışarıya. Bir sinir harbinde seçme kitaplardan oluşturduğu kütüphaneyi devirdi, en sevdiği film sahnelerinden bayılarak bastırdığı duvarlardaki afişleri yırttı ve özenle bıkmadan usanmadan duvarlara çiziktirdiği mısraları, replikleri ve alıntıları karaladı. Odası hafriyat ve kanla dolu bir iç savaş artığı oldu. Bu kriz uzun sürdü. Sonunda benden geçti demesi sorumluluğun kendinde olduğunu hatırlattığından, yani ‘o tren önümden geçti ve ben binmedim’ manasına geldiğinden, fakat bu kendi kendini tokatlamak gibi bir şey olduğundan ve çoğu kişi gibi o da böyle bir oto suçlama-cezalandırmaya daha fazla dayanamayacağından ‘’benden geçirdiler’’ dedi. Demek zorunda kaldı, ( zorunda kaldı çünki bu hayati bir mecburiyettir, arkadaşlar.) Sonra durdu. Derin olan uğultulu sessizliğinin keyfini çıkarmaya karar verdi. Ya da bu bir yanılsamaydı ve o bunu keyif sandı. Denizin üstünde gözleri kapalı, sırt üstü uzanmaya benzetti bu hâlini.

Bir gün sakinlediğinde yıkıntılar arasından başını çıkarmış o eski dostunu gördü. Stefan Zweig’tı bu ve Satranç kitabıydı. Dudaklarının arasından belli belirsiz ah sevgili dostum sesi çıktı. Ellerinin titrediğini ilk öyle fark etti. Uzanmaya üşendi, uzanıp almaya korktu. Çok eski bir tanıdığı görünce insan bir an durur ve süratli anılar silsilesinden sonra sımsıkı sarılır ya, öyle bir hışımla çekti ve sayfalarını evirdi çevirdi, bir saatte okumayı bitirdi kitabı.

Heyhat hiçbir şey hissetmedi. O eski toy heyecandan, yüksek hayranlıktan eser yoktu üzerinde. İşte o an beyninin yerinde saman, kalbinin yerinde de taş olduğunu idrak etti. Ondan hakikaten geçmişti. Uzun hikâye, satranç oyununu öğrenmeye bundan sonra karar verdi. Öğrendi de. Belki artık şiirler düşlemiyor, öyküler yazmıyordu ve büyük bir roman bırakamamış olabilirdi bu hayata, lakin bu nimetlerden aldıklarının karşılığı olarak satranç oyununda kendince uydurduğu isimlerden birini edebi babası Zweig’ın bir karakterinden seçmişti. Dr B… Doktor B beşlisi. Çatlağını bulan su misali gün yüzüne çıkmış saklı acı buydu işte. Neden adlarına tuzluk hamlesi, çatal beşlisi veya turşu atağı demiyordu da Don Kişot hamlesi ve Doktor B beşlisi diyordu? O kendinden geçtiğini düşünsün, ah o UKDE ah, o öyle yaman bir kemirgendi ki, yolunu bulur ve çıktığı yerde yaşlı bir ninenin ağzındaki altın bir diş gibi sırıtırdı. O bunun farkında değildi, belki de farkındaydı da, her zamanki çok bilmişliğiyle ‘’İnsanın kimliği yaralarıdır, olur o kadar’’ deyip görmezden geldi.

Eğer kafasındaki taktik ilerler ve rakibi buna çözüm bulamazsa bugüne kadar bu başlangıç oyunuyla neredeyse hiç kaybetmemişti ve şimdi de kaybetmeyecekti. ‘’Bakalım ne kadar dişlisin Kasparov_23’’ dedi. Kasparov_23 rakibinin rumuzuydu. Kasparov bildiğimiz satranç ustasıydı da, 23 neydi diye düşündü. Yaşı olacak herhalde derken rakibi şah tarafından bir diğer atını daha sürdü. Böylece kendisinin beş artı iki olan hamle esnekliği beşte kaldı. Oyun kısa sürmeyeceğe benziyordu. Rakibin hamlesinden hoşnut olacak ki, ‘’Güzel.. Ya çok zekisin, Kasparov_23’’ dedi, ’ya da yaşın 23 değil.’’ Ortaya bulmaca atıp çözmek en keyif aldığı işlerden biriydi. Kendin çengel kendin çöz diyordu buna. Kendin pişir kendin ye cümlesinden mülhem pek matah bir benzetme olmadığının farkındaydı, fakat her zaman yerinde ve şık ifadeler bulmak zorunda değildi ya, bu da böyle kalsındı diye düşünmüş, bırakmıştı. Şu telefon ve internet de olmasa ne yapardı kim bilir? Yeni keşfettiği bu ikili namına, benim gibiler için büyük nimet, dedi içinden. ‘’Acaba memleketi olmasın; 21 Diyarbakır, 22 Edirne, 23 belki de Elazığlı.’’ dedi. ‘’Aman bu memleket işareti koyanlar da ya hiç çekilmez yavan tipler olur ya da oyununa doyum olmaz muzır tipler.’’ Bu Kasparov hangisiydi? Umarım ikincisidir deyip şahın solundan atını iki kare öne bir kare sağa sürdü. Doktor B beşlisinin içindeyken gelen at hamlesine de Aylak Adam adı vermişti. Çünkü oyunda üç at birden vardı, bu bir kır gezintisini andırıyordu ve piyonlarıysa başı boş duruyordu. Bunda içten içe bir hüzün ve uyumsuzluk görüyordu. Size göre olmayabilir, lakin ona göre bu meşru bir benzetmeydi; gerekçesi de şuydu ve kendiceydi: ‘’Neticede her metnin velayeti yazarından çıkar, okuruna geçer.’’di.

Rakibinin hamlesini beklerken kendi kendine konuşmaya devam etti. Susamıştı. Telefon ekranından gözünü ayırmadan mutfağa doğru koyuldu. Damacanada su kalmadığını görünce sucunun telefon kartını arandı, bulamadı. Hay Allah nereye koydum, acaba magnet yine düştü de dolabın arkasına mı kaçtı dedi. Telefonu tezgâhın üzerine bıraktı. Uzun zamandır oynadığından elleri bir garip olmuştu; kıtlattı. Başparmağını sağa sola yukarı aşağı oynatmaya çalıştı. Çaydanlıkta su olacaktı deyip bir bardak indirdi ve evet su vardı, doldururken telefondan bip sesi geldi. Baktı. Kasparov_23 mesaj atmıştı. Dijital de olsa birinden sohbet işareti alması hoşuna gitti. Neşelendi. ‘Sen bittin, Kümülatif Muzaffer ; )’ yazıyordu mesajda. Büyük bir kahkaha koyverdi.

Evet, adı Kümülatif Muzaffer ve evet bu bir mahlastır. Bu ismin birincisini, sözlüğe bakarsanız bir başka beni dinlerseniz bir başka, fakat siz elbette her iki anlamı da dikkate alın, yani Kümülatif’i musluktan akan suyu düşünerek bulmuştu. Hani aslında su damla damla çıkar da, biz musluğu çevirdikçe bütünlük oluşturur ve kalın bir çizgi halini alır ya, işte hayatta yaşadıklarımızı da buna benzetmişti. Hatta o bu kadarıyla yetinmeyip hayatta yaşamadıklarımızı, uyuduklarımızı, içimizde kalanları da bu bütünlüğün, hayat yolculuğunun, bir parçası saydı. – Belki de aslında bu ‘yaşananlar’ dediklerimiz kesik kesik kalıyordu da, en çok bu ‘deneyimlenmeyenler; yaşamadıklarımız, uyuduklarımız, içimizde bıraktıklarımız’ boşluksuz, katı bir bütün oluşturuyordu. Yaşananlar dağınık ve sakince belleğimizde istirahatta olup duygularımızı mutluluğa doğru evriltmiyor iken, yaşanamayanlar huysuzluk ederek galebe çalıyor, hayatı tamamiyle acılaştırıyor, mutsuz ve karanlık kılıyordu. – diye de düşündü… 

Muzaffer de sözlüklerde gördüğümüz, sokaklarda duyduğumuz, bildiğimiz Muzaffer’di işte…
Esas isim mi?
Şu soğuk damgalı kafa kâğıdındaki ismi mi diyorsunuz? Onun ne önemi var ki?
Korkudan mı diyorsunuz bu tercih? Evet, belki bir korku belki bir memnuniyetsizlikten ötürüdür.

Fakat işin doğrusu, kendisinin bir mahlastan fazlası olduğunu bildiğimiz Kümülatif Muzaffer’in bu konuda bir kelamı vardı elbette, ondan dinleyelim: ‘’O nüfus cüzdanlarındaki isimler ki, ebeveynlerin gerçekleşmemiş hayalleri, kaçırılmış fırsatları ve karşılanmayacak beklentilerinin bir bütün olarak çocukların üstüne giydirilmesidir. Tasmalı yazgıdır ve kölelik işaretidir.’’ Alın bir de buradan yakın. Şimdi söyleyin bakalım, esas isim mi esas isimdir yoksa mahlaslar mıdır esas isim? Hâsılı kelam, bir insanın esas ismi, arkadaşlar, kendisini varlığı yokluğu bütünüyle hissettiğidir. ”Kişi kendi isminin önce yaratıcısı, sonra sahibi ve de taşıyıcısı olmalıdır.”

Nerdeyse keyiften göbeği çatlayacaktı ki, kahkahasını durdurmuş, bir bardak su daha içmişti. Bu herife bir yakınlık hissetti. Herif mi? Belki de kadındı, kim bilir. ‘’Elazığlı mısın yoksa yirmi üç yaşında mısın bilmem, ama esas sen bittin Kasparov efendi.’’ diye söylendi ve mesaja yanıt yazmak için telefonuna uzandı. Aldı, yüzündeki hin ifadeye engel olamıyordu. Bu bitimsiz neşe de neyin nesiydi böyle? Yüzyıllık uykudan uyandırılan o değil gibiydi. Tuş kilidini açtı. Karnına bir sancı oturdu. O an elektrikler kesildi, telefonu elinden yere düşürdü. Karanlıktan korkardı. Telefon ters dönmüş bir hamam böceğini andırıyordu ve altından cılız bir ışık yayılıyordu. Eline alıp baktı, ekran tuz buz olmuştu. Simsiyah gökyüzünü aydınlatan havai fişek patlamalarını andıran rengârenk bir görüntü vardı yalnızca. Ne yapacağını şaşırdı. İki ay evvel 4200 Tl verip almıştı bu telefonu, adı iphone’du fakat ismi ve parası hiç umurunda değildi. Tek hakikat: yalnızlıktan korktuğuydu. Ekranı kırılmış bir İphone’unsa hiçbir şeye faydası olmazdı. Kendini iliklerine kadar uzun zaman sonra ilk defa böyle güçsüz ve biçare hissetti. Ne yani üzerinde keratinden bir kabuk vardı da, şimdi çatlamış mıydı yani? Cevabını bilmiyordu. Nerden geldiğini bilmiyordu. Hiçbir şey bilmiyordu. Bilmek istemiyordu. Her iki şakağına da boydan boya dehşet bir ağrı saplandı. Artık o an için ne satranç ne Kasparov_23 vardı. Bir başınaydı. Ve karanlıktan ve yalnızlıktan korkardı. O Kümülatif Muzaffer’di. Bağırdı. Kükredi. Olduğu yerden milim kıpırdayamaz olmuştu. Nefes aldı. Birden nasıl ve neden o derin uykuya daldığını hatırladı. Esas ismi, eski arkadaşları, gezmekten hoşnut olduğu yollar, söylemeyi sevdiği şarkılar, okumaya bayıldığı kitaplar ve en önemlisi gerçekleştirmeyi umduğu arzuları, kurmaktan hoşlandığı hayalleri gözünün önünden birer şimşek parıltısı, birer rüzgâr gibi kümülatif bir biçimde geçtiler. Kendisini yükselttiğini sandığı o yalnızlıktan ötürü uyumuştu Muzaffer. Kadim bir efsuna kapılmış, gitmişti işte. Oysa o, Kümülatif Muzaffer, yükseldim sanırken meğer bildiğin düşmüştü. Bunu kendine böyle üç kere söyledi.

Gece yarısıydı. Sokak lambaları da kesilince uzun ovalara ve yıldızlı gecelere yaraşır bir sessizlik olmuştu. Hayat biraz da elimizde olmayan şeylerdi. Elektrik tesisata gelmedi fakat Muzaffer’e geldi ve her şey aydınlandı ve o ayırdına vardı. Gözünün önünde elinin dibinde telefonun cenazesinin olduğu yerde damacana su satıcısının kartını buldu. Siyah fon üstüne pembe harflerle Hayat Su yazıyordu ve yanına da bir palyaço suratı koyulmuştu. Her şey o kadar saçmaydı ki, güldü. Elinde magnet kart, katlandı Kümülatif Muzaffer ve cenin pozisyonunda uzandı. ’Kasparov’’ dedi ‘’Kasparov, geleceğim.’’ Böğüre böğüre, hıçkıra hıçkıra, salya sümük ağlamaya başladı. Ev sarsıldı. Bina sarsıldı. Sokak sarsıldı. Cadde sarsıldı. Mahalle sarsıldı. Semt sarsıldı. İlçe sarsıldı. İl sarsıldı. Ülke sarsılmadı, o kadar büyük değil. Birkaç bardak yoğun titreşimden ötürü yukarıdan yere düştü yalnızca. İçlerine de Muzaffer’in gözyaşları doluştu. Böyle sırılsıklam ve büzülmüş iken uykular alemi onu usulca içine aldı.

Ayıldığında gün aydınlanmak üzereydi. Kemikleri sızlıyordu ve burnunda şeffaf sümükten bir baloncuk vardı. Patlattı.

Güvensizliğin, Bir TL Toplayanların ve Devletin Kökeni: Galip’in Mağlubiyetleri

‘’İnsanın yazgısı sosyal bir varlık olmasıdır. Bir başınalığı ne mümkün ne haktır. Kişi insandan ayrı düşmüşse kitapla, hayvanla, bitkiyle gönlün eğler. Kitap, hayvan, toprak, su, bitki, güneş tüm bunlar canlıdır. İnsandan kasten uzak duran insan varsa, o ya meczuptur ya da kırgın ve kızgındır, ona değilmez, el edilmez; şu diğer canlılardan mahrum insandansa korkulur. Büyük şehirler bu yüzden kötüdür. Çünki (…) ’’ Ninem ( 1929 – 2016 )

Doğumumuzdan ölümümüze değin birçok kişiyle, selam alıp vermek dâhil, yoğunluğu değişen ilişkiler içinde bulunuruz. Kiminden şifa alırken, kiminden ruhen sakatlanırız. Sakat bırakanların bazıları kurşun yarası, bazıları makas kesiği, bazıları da sinek ısırığı gibidir. Böyle sakatlıklar açısından bakınca Galip bugüne kadar altı duygusal ilişki yaşamıştı. Biri annesi, biri babası, üçü manitası, kalanı da yekten arkadaşlarıydı. Annesi onun doğumu esnasında ölmüş, yedi yaşına değin babası tarafından bakılmıştı. Suçlu Galip. Arkadaşlarından türlü yaralar alıp kelekler görmüş; hayatı boyunca yaşadığı üç manitasal ilişkide de terk edilen olmuştu. Yanisi yaşamı Yeşilçam’ın Ayşecik Ömercik melodramları veya Küçük Emrah filmleriyle yarışır altüst oluşları barındırıyordu. Şöyle ki annesinin vefatından yedi yıl sonra babası evlenmiş, yeni ve cici annesi onu istememiş, bundan ötürü babası da onu yetiştirme yurduna vermişti. Bu ayrı bir konu. Edilgen Galip.

Yıllar yıllar üstüne binmiş; on dokuzunda yurttan çıkarılmış; umutsuz, biletsiz ve serseri bir delikanlı olmuştu Galip. Deniz kasabalarındaki kavruk tenli, ışıltılı gözlü yağız delikanlıları andırıyordu. Konuşma üslubu sokakların terbiyesinden ötürü hâliyle hoyrattı. Kirli ve bakımsızdı, fakat bu haliyle bile can yakıyordu. Bir flörtü vardı. Kahvede oturmuş, yancılık yaptığı bir masadan çayını hörp hörp içerken onu düşünmekteydi. Daha doğrusu onunla ilgili kararlar peşindeydi ve kararını verdi. Sıkıldım, yapamıyorum, bu flörtü bitireceğim deyip, çayından son yudumu kahvedekilerin dahi tepkisini çeken devasa bir hörpletmeyle kafasına dikti ve açık havaya çıktı. Gerindi; canı sigara çekti, birilerinden istedi, sordukları ona yok çektiler. Yere bakındı, hep küçük izmaritler vardı; beğenmedi. Karşı kaldırımda iki genç bekleşiyor, biri sigara yakıyordu. Onlara yönelmek istedi. Gençlerden içici olanı bir iki nefes aldıktan sonra minübüsün geldiğini görünce son nefesle sigarayı yere fırlattı. Galibin ağzı kulaklarına vardı. Allah be, o güzel insanlar, o güzel minübüslere binip gittiler; demirin tuncuna sigaranın torikine kaldık diye mırıldandı. Heyecanla yere bakınırken sigara kaldırımda altın güneş misali parlıyordu; dünyanın en efsanevi balığını yakalamış bir balıkçı gibi sevinçle, hemen üstüne atılıp, kavradı ve sönmesine fırsat vermeden derince içine çekti. Torikçi Galip.

Kızla olan ilişkisini bitirdiğini nasıl anlatacağını kurguladı, kurguladıkça ciğerlerini dumanla doldurdu. Sıkıldım, yok yapamıyorum, bunlar aslında palavraydı. Oysa yüzeyde değil de, derinlerde hissedip farkında olmadığı geçmiş yaşadıklarının verdiği korku, güvensizlik, öz saygı yitimi ve kaygılarla baş edemeyip, yaşamakta olduğu bu son sancılı ilişkisini bitirmeye karar vermişti. İlişkiyi bitirecek, terk eden olacaktı. Çünkü terk edilenler ömür billah sakat kalır ve Galip aslında bir kez daha yaralanmak istemiyordu. Hoş, daha ne kadar yaralanabilirdi ki; varlığı bir irindi ve bu hayat vadisinde öylece akıp duruyordu. Fakat yine ayrılamayacaktı biliyordu. Çünkü daima hayatın altın kuralı işlerdi: Birlikte olmanın en kötü konforu yalnızlığın rutubetine tercih edilirdi. Başını öne eğip, usul usul kahvehaneye dönüp, başka bir masaya yanaştı. Yancılık kontenjanından kendine çay ısmarlattı. Hayatında ilk defa isminin hakkını vererek; haklı ve gururlu olarak kahvede okeyi vururken –bugüne kadar anlam veremediği, fakat ne zaman duysa, her zaman söylemiş olana hayranlık duyup gıpta ettiği- ’Benim adım … ! ’’ cümlesini diyeceği anların hayalini kurarak yaşıyordu: Benim adım Galip! İlişkiyi bitiremeyeceğini bilirken, kimse onu oyuna katmadı. Tuvalete gidenler bile onu bir tur yerlerine oturtmadı. Çaylar soğudu, parti bitti, kahve kapandı; düşünceler baloncuğu patladı. Son günlerdeki öncelikli uğraşı bu ayrılsam mı ayrılmasam mı meselesiydi. Sonralıkla da işsizlik geliyordu. Galip bazen düşünüyordu da, hatta o kadar karmaşık ve daldan dala bu düşünmek eylemini icra ediyordu, ki kendisi bile kendisini takip etmekte zorlanıyordu, sözgelimi düşünen insan işsizdir, işsiz insan düşüngendir, düşüngen kişi üşengeçtir, üşengeç beşeriyetin sonu işsizliktir, işsizlik üretimsizliğe götürür, belki de sigortalı bir işim ve kafamı sokacak bir damım olsa bu ilişki meselelerini kotarabilirim, diyordu. Çağın filozofu Galip. Sarı sayfaları aramaktan, eşe dosta danışmaktan helak olmuştu. Suriye’den gelen göçmen dalgasının ucuz emek gücü olarak rağbet görüp ülke yurttaşında yarattığı işsizlik ayrı bir mesele, patlak vermesi muhtemel büyük savaşın şehirde umduğunu bulamazsa döneceği köyünü vurması ayrı bir meseleydi. Diyarbakırlı Galip. Aslında hiç görmediği, babasına dair bir hatıra olarak tuttuğu memleketi, sokaklarında yatıp kalkıyor olsa dahi her şehirli gibi onun için de gidilmeyecek fakat orada olduğu bilinecek bir deniz kasabası hayaliydi. Kaçabilmek fikrinin sıcacık kucaklayışı, insanı bir paket Hacıbekir lokumu gibi sarıp sarmalamasıydı bu. Akşamları toz bulutları ve sürüsüne yıldızın olduğu gökyüzünün altında, kerpiç evin önünde, hasır sandalyenin üstünde, cevizden bozma koca kütüğün üstünde rakısını içeceği bir ütopik kucaklama. Galüptopya.

Sarı sayfalara bakması, eşe dosta danışması dümendendi. Hoş, yetiştirme yurdundan kimi keş kimi moto kurye olmuş arkadaşları ve hocalarından başka nerdeyse kimi kimsesi de yoktu ya. Omzunu vereceği yahut omzunu alacağı bir tam kişi dahi sayamıyordu. Güven sözcüğünü yetimhane yıllarında dağarcığından çıkarmıştı. Birkaç akrabası vardı; onların da, kendisine sorulduğu vakit, boyuna amına koyuyordu Galip. Kızgın Galip.

İş miş, akraba makraba boş verelim. O yolunu bir lira istemekten buluyordu. Bu aralar kafasını kurcalayan da, bir lirayla karın doymadığı, zam yapıp yapmaması gerektiğiydi. Çünkü İstanbul’da para kaşıkla kazanılıyor kepçeyle dağıtılıyordu. İnsanlardan bir lira yerine direkt yemeğin kendisini mi istesem yoksa iki lira mı istesem acaba diye düşünüyordu. Hangisi daha kârlı olurdu? Sadece yemek istemesi mümkün değildi, tıka basa yemek mi yiyecekti? Olmaz, ufacık karnı vardı. Paket yaptırayım dese, iyilik edenler azılı bir bekçi kesiliyor yardım edilenin başından ayrılmıyordu ki ille ısmarlanan yemeğin yenip yenmediğini göreceklerdi. Hayırseverliğin Despotizmi ve Şüphenin Galip ile İmtihanı. İki lira isterse de insanların üşeneceğini, korkacağını yahut alay edeceğini ve böylece kendisinin gururunu inciteceklerini düşünüp, birine yara vermekten ürküyordu. ( Galip çoğu para dilenenler gibi yüzüne tükürseniz ya rabbi şükür diyecek cinsten dilencilerden değildi. Gururluydu ve alacağı paranın kendisine verilmesi gereken bir hak olduğunu düşünürdü. Birincisi kardı kıştı demeden, kimi zaman çıplak ayaklarla, ortalıkta dolanıyor, muazzam bir yokluk tiyatrosu sergiliyordu; bu gösteri yüzünden para almak onun hakkıydı. İkincisi kendisinin bu sefil hâline bakarak insanların çoğu kendi sefil, yüzeysel ve saçma var oluşlarını unutuyor ve mevcut hallerine şükrediyorlardı; asıl sırf bu yüzden bile ona para verilmesi gerekirdi. Devletler, imamlara papazlara değil de, onun gibilere yatırım yapsa sınıfsal eşitsizliklere ve ondan doğan huzursuzluklara hızlı, net, kesin, 1080p HD çözüm bulunmuş olurdu. Tabii, bu fikirlerini kendisine saklayacak kadar da kurnazdı. Ne yardan ne serden vazgeçer bir yolunu bulur, hem kendinin hem parasını alacağı kişinin gönlünü hoş tutmasını bilirdi. Tatlı dilli, güler yüzlü ve ceylan gözlüydü, fakat bu aralar hâlinden memnun değildi. Yerinde saydığını hissediyor, dilencilikte sınıf atlayamadığı için kara kara düşünüyordu. Sigortalı bir işte bile yıllık yüzde sekiz zam alınıyordu. Onunsa yevmiyesi üç aşağı beş yukarı yıllardır aynıydı. )

Sözün kısası yara vermekten ürkmüyordu da, kodese girmek için hiç de uygun bir hava yoktu, mevsimlerden yazdı ve yüzmeye gidebiliyor, macdanıltstan dondurma yiyebiliyordu. Böylece Nisanur’u görebiliyordu. Nisanur ona kızarmış patates ısmarlıyor, ödemeli çağrı atıyordu. Galip sigortalı bir işte çalışsa ve sadece haftada bir arkadaşlarının evinde buluştuklarında değil de düzenli olarak duş alsa ve sigarası yerden topladığı izmaritler değil de Malboro olsa fena olmazdı. Fakat onu böyle de seviyormuştu. Nisanur bunları böyle böyle Galip’e, onun ta suratına özenle yerleştirilmiş ışıldak gözlerine bakarken diyordu. Böyle diyor ve demeye devam ediyor, durmadan ekliyor, ekliyor, ekliyordu. Nisanur kamunun çocuğu kimsesiz Galip’e hayrandı. Kaymak tenli, Selçuk Yöntem sesli, dalyan gibi bir delikanlıydı Galip onun için. Bir yönetmen keşfetse, bu hayatta alıp yürümesi işten bile değildi. Fakat huysuz Galip istemiyordu. Nisanur ona Taksim’de falan dolaşsan ya diyordu, ama o sanatını kendisini en çok huzurlu hissettiği, yasalar gereği bir yıl önce kapısının önüne konulduğu yetiştirme yurdunun civarında icra etmeyi seviyordu. ‘’Ama senin için’’ dedi Nisanur. ‘’Ben senin için istiyorum.’’ Gelmiş geçmiş en gözde dramlarla boy ölçüşecek iç burkan bir sesle de ekledi: ‘’Bizim için… Üstelik Taksim’den günde on milyon insan geçiyor, keşfedilmesen bile daha çok para kazanma olasılığının sana ne kötülüğü olur.’’ Galip’in gözleri ışıldadı ve sığ hayallere daldı: Bilbortları ve o bilbortlarda kendi bir köpek dişi kırık pasparrrrrrlak gülüşünü gördü. Elinde colgate diş macunu tutuyor ve sağlıklı gülüşler için diyordu. Aşk-ı Memnu dizisinin finalinde Behlül rolünde Kıvanç Tatlıtuğ değil de kendisinin oynadığını ve Bihter’in onun için intihar ettiğini gördü. Doktorlar dizisinde hamile kadını ve bebeğini ikisini birden zor bir ameliyatla kurtardığını da gördü; bir mafya dizisinde sokak çocuklarına yardım eden babacan bir kabadayı olduğunu ve ayrıca gazetelerin magazin sayfalarının baş köşesinde paparazzicilere ”çekmeyin lan yavşaklar, otuzbirci gardiyanlar” diye bağıran çapkın ve bıçkın bir oyuncu olduğunu da gördü. Gördü de, gördü Galip. Görücü Galip. Kendisini değerli hissetti. Dudaklarında tebessümle, olduğu yerde munis bir kedi gibi güzelcene gerindi.

Fakat başaramayacağını, bunun asla olmayacağını düşündüğünden midir, nedenini psikologlar yahut müneccimler dahi bilmez; bu değerlilik hissi kısa sürdü. Nisanur onu böyle bir şey olması için teşvik ediyorsa, şu anki çevrimiçi Galip’ten memnun değildi de ondan diye düşündü. Bu düşünce kıvılcımdı da, sözgelimi Galip’in beyni çayırlıktı; böylece söndürülmesi mümkün değil bir alev aldı bedenini ve ruhunu hemencecik. Kızdı, köpürdü. ‘’Siktir git’’ dedi Nisanur’a. ‘’Ben buyum, kızım. İşine gelirse! Benim adım Galip!’’ dedi ve elinde külah dondurmasıyla usulca çıktı. Sokaklardan mekdanılts kasalarına aynı ses bir kez daha vurdu: ‘’Benim adım Galip!’’

Ne kula ne zalime minnet etmeyen Galip. Düşüncesi kıvılcım, beyni çalılık Galip. Beş dakika geçmedi, elindeki külaha bakıp, duygulandı. Dondurma canı çektiğinde beleşe yiyemeyeceğini fark etti. Ulan ne güzel yapıyordu bu namussuz mekdanılts da, dedi. Nisanur artık yoktu, adı üstündeydi, geri dönmek diz çökmek olmazdı. Koltuk altını kokladı, yıkanma zamanı gelmişti. Kafasından çoğu insan kokusundan ötürü ondan kaçarken Nisanur’un hiç yüksünmediği geçti. Hoş, o da haftada bir netice itibariyle onu yıkıyordu. İçinden ‘’Beni seviyordu lan. Demek ki’’ dedi Galip ‘’Sevmek tahammül etmekti. Kokuma dayanıyordu. Yüzünde bana karşı hep tebessüm vardı. Beni seveni kaybettim.’’ Sonra biraz durdu, bir şeyi çözememiş ki, kafasını kaşıdı. ‘’Ama bugün tahammül eden yarın hesabını da ister, adisyonu getirir önüne koyar: bunu bunu şunu şunu yaptım ben sana, der. Planları vardır, değişmeni ve yükselmeni ümit eder. Planları tutmazsa yoluna bakar; müsait bir yerde başkasının koluna girip başkasının gözlerinin içine gülümser. Planlar tutarsa ne ala; çünki onu da çekip kurtarırsın bu bataklardan, öyle ümit eder. Sikerim böyle sevgiyi! Alışmak yok, Galip, oğlum. Alışmak yok. Kimseye güvenmeyeceksin. Kimin kime hayrı var bu hayatta? Ananı sen öldürdün, baban seni terk etti. Kimseden hayır yok sana. Başının çaresine bakacaksın. Postamızı koymuşuz, tükürdüğümüzü yalamayız da, buluruz bir yolunu evelallah.’’ dedi kendi kendine.

İşte o an şaşmaz esnemez bir kararlılıkla fiyatlara zam yapmaya karar verdi. Bir lira değil de, iki lira isteyecekti artık. Kendiyle konuşa konuşa yürümüş, farkında olmadan epey bir yol almıştı. Unkapanı Köprüsü’nün üzerindeydi. Yanında yöresinde kâh yiyivermek kâh satmak için olta sallayan balıkçılar ve onlara minnowdu, çapariydi veya çaydı satmaya çalışan işportacılar vardı. Karnı acıktı, yakaladıkları balıkları anında pişiren bir tayfanın yanına kedi misali ilişip, öylece durdu. Onu fark eden adamlar ekmeğin arasına koyup ona uzattılar. Mangal üstünde bekletilmiş kıtır kıtır yarım somun ekmeğin içindeki balık izmaritti. Galip bu ismi öğrenince güldü. Adamlar hayrola deyince de, kimilerinin ona Torikçi diye seslendiklerini anlattı. Kısmet işte diyip hep beraber güldüler. Sonra ilerdeki çaycıya yaklaşıp param yok rica etsem bir çay verir misin ağbicim dedi. Adam ters ters bakıp hayrına mı çalışıyoruz lan biz burda siktir git dedi. O uysal kedi Galip gitti, yerine orman kaçkını aslan Galip geldi. Adama gözlerini belertip vereceksin ulan dedi, burası Galata köprüsü, ben de Galatalı Galip dedi. Adam ulan torikçi, ulan kerata, neredisin lan kerhaneci diyip kahkaha attı. Karton bir bardağa çayı doldurup, içine dört de küp şeker attıktan sonra, tahta kaşıkla birlikte afiyet olsun diyip Galip’e uzattı. Galip de gülerek, Allah razı olsun Muhittin dayı dedi. Parodici Galip. Biraz ileriye geçip korkuluklara yaslandı. Dumanı üstünde balık ekmeğinden hart hurt ısırdı. Çayından hörp hörp içti. Denize bakındı. Gözleri uzaktan ışıklarını görünen köşklerde ve eğlence mekânlarında dolandıktan sonra bir kısmı görünen Galata Kulesi’nde durdu. Yemesini bitirip, koluyla ağzını yüzünü sildi. Cebinden bir izmarit çıkarttı ve onu mekdanıltsan çıkarken bir masada görüp ustaca hacıladığı zippo’yla yakıverdi

Kuleye bakıyor, düşünüyor, sigarasından nefes çekiyor ve havaya doğru savuruyordu. Alçak sesle mırıldanmaya başladı. Burası İstanbul’du. Sikmeyeni sikerlerdi. Sikilmek istemiyorsan oğlum Galip sikeceksindi. Endişeler içinde tekinsiz ve nankör Galip. Bana Nisanur mu yok? diye sordu. Binlerce var, dedi. Bendeki bu masumiyet ve ışıltılı gülüşlerle elimi sallasam ellisi, dedi. Dalyan gibiyim ya, dedi. Mekdanılts dondurması ne lan, bebe işi. Bademlisinden Magnum dondurma yiyeceğim bundan kelli. Artık bir değil iki lira alacağım. Gerekirse karanlıkta kuytuda hatta gündüzün çatısında bile gırtlaklarına çökeceğim varsılların. Bu şehrin Robin Hut’u bile olurum lan! Benim adım Galip. Bu son iki cümlesini bağırarak söyledi. Tüm bu heybetine meydan okumasına rağmen Ama bir Taksim’e mi uğrasam? Belki… diye de içinden geçirdi. Geçirmedi değil. Köprüden yukarıya, Şişhane yokuşuna doğru, oradan Tepebaşı’na oradan da İstiklal Caddesi’ne kıvrılmak üzere ümit ve heyecanla yol aldı. İçinden o an kendi yazıp bestelediği Bekle Beni Taksim şarkısını mırıldanıyordu. Birkaç kere havaya zıplayıp iki ayağının topuklarını birbirlerine vurmaya çalıştı.

BİZ ÜÇ KİŞİYDİK; MÜSLÜM, MARKS ve BEN.

”Müslüm Gürses Leonard Cohen’i döver dediğimde herkes bana güldü! Lakin beş kilo biftek, on kasa bira ve 1000 lirayla eve dönen ben oldum.”

 

Hayatım boyunca parayla imtihanımda ne yazılı ne de sözlü sınavları verebildim. Bu konuda daima ders tekrarı yaptım diyebilirim. Çok yokluk çektim, elime geçince de çarçur ettim. Hayatta kalmak adına güvensiz ve doğru olmayan hareketlerdi bunlar. Politik bir tavır mıydı yaptığım bilmiyorum ama, bütün motivasyonum şuydu: Tabutun içinde ATM veya hesap cüzdanı olmaz, eft havale hiç olmaz. Para dediğin neydi ki? Elimin kiriydi ve ben o kiri daima yıkadım. Gayrimenkule giremedim, altın alamadım. Kıymet bilmek benim işim değildi. Fakat uzun zamandır öyle bir yokluktaydım ki kendimi tanıyamıyordum.

Hunharca harcamak, hesapsızca tüketmek istiyordum. Hamileydim de, içimde önlenemez bir alışveriş canavarı büyüyordu sanki. Çatal bıçaktan içkiye, don atletten beyaz eşyaya varana değin her şeye sahip olmak derdine düşmüştüm. Neden böyle olduğumu ben biliyorum, fakat size anlatmayacağım. Tek bilmeniz gereken: Talihim bir türlü dönmek bilmiyordu. Eskisi gibi şuradan buradan gelirim de yoktu, musluk tıkanmıştı. İtin, serserinin tekiydim ve beş parasızdım. Akranlarımın her biri hayat piramidinde ya yükseklere yükselmiş ya da aşağılara düşmüştü. Yaşım otuz beş, adım Sermest soyadım Soylu, ben ise sadece yerimde saymıştım. Hep dipteydim ve bilhassa kira ödemekte zorlanıyordum. Parayla ilişkim hiç de öyle pervasızca çarçur etmek üzerine değildi. Size hava atmak için yalan söyledim. Bunu da neden yaptığımı biliyorum, fakat size bunu da anlatmayacağım. Ne bir ailem ne bir telefonum var. Bu dünyada çakılı tek bir çivim bile yok. Bana ait tek şey günlük notlarım, onları da yakmak için yakın bir arkadaşıma vereceğim. Galiba ölüyorum. Yakın bir arkadaşım da yok. Yalan söylemek huydur bende, artık anlamış olduğunuzu düşünüyorum.

Kumar oynamaya bayılıyordum. Azıcık parayı üçe beşe veya yüze katlama olasılığının verdiği haz paha biçilemez. At Yarışları’ndan, kedi dövüşlerine, spor bahislerinden tombalaya varana değin oynamadığım oyun kalmadı. Babamdan kalan mirası böyle tükettim. Dedemden kalan arsaları böyle bitirdim. Dostlarımı böyle kaybettim. Artık zırnığım yoktu. Günlerim böyle geçiyordu. Derler ki kumar masasından kazanan kalkmaz, parası biten kalkar. Param bitmişti, fakat ben yine de oralardan ayrılamıyordum. Bu vazgeçemeyeceğim bir tutkuydu. Bir diğer tutkum da kadınlardı. Dipte veya yukarda nerde olursam olayım onlardan asla vazgeçemiyordum. Bu da doğa yasalarıyla oynadığım bir kumardı. Yüksekte isem zaten kadınlar benimdi, fakat dipteyken elde ettiklerimden aldığım haz başkaydı. Zoru başarmış sayıyordum kendimi ve mutlu oluyordum. Bilirsiniz bu duyguyu; teşekküre gerek yok bilmiyorsanız öğrendiniz.

Bir gün, içim oynamak-kazanmak ve eğlenmek isteğiyle dolu, tombalacının karşısındaki kaldırımda oturmuş, ayağımı mazgala sürtüyordum. Beni içeri almamışlardı. Geçen gece kaybetmenin üzüntüsüyle oyunda hile olduğunu öne sürmüş, olay çıkarmıştım. Gidecek başka yerim de yoktu, çünki emniyet bu aralar bu tür yerlere baskın üstüne baskın yapıyordu. Kapatılan kapatılanaydı ve son kale burasıydı. Yo yanlış anlamayın, basılmamış olmasının nedeni Gizlilik en yüksek düzeyde olduğu için değildi. Sadece o bölgedeki emniyet mensuplarına sağlam para yedirildiği için böyleydi bu. Yukardan aşağı beş harfli, adı     d  ü z e  n: İyi para yediriliyor ve görmezden geliyorlardı işte.

Karşısında öylece oturuyordum işte. Dıştan bakınca kasap dükkânıydı. Buzhaneye açılan kapı ise başka bir dünyaya açılıyordu. İçerisi her sınıf ve cinsten insanlardan oluşan bir karnavalı andırıyordu. Bir keresinde İzzet Altınmeşe ile Madonna gelmiş, birlikte konser vermişlerdi. Hatta Rahmi Koç’la sarmaş dolaş çekilmiş bir fotoğrafımız bile var. Sözüm var, ancak benden önce ölürse yayınlayacağım, şimdi göstermem. Sözün kısası, oyuna alınmadığım için küskündüm, kızgındım ve planlar peşindeydim. Geceydi. Sokak lambasının ışığı kararsızca yanıp duruyordu. Arabalara asla ilgim olmadı, markasını bilmediğim siyah bir jeep üçüncü turunda önümde durdu. Kapısı açıldı ve içinde markasını bilmediğim fakat aynısını almak istediğim simsiyah gözlüklü ve baş örtülü bir kadın bana “Bin!” dedi. Normalde bana emir verilmesinden hoşlanmam, fakat o kadar dipte ve biçareydim ve üstüne üstlük kimsin necisin demeye üşeniyordum ki, denilene uyup arabaya bindim. Macerayı severdim, hele içinde kadın varsa bayılırdım. Belki de organ mafyasıydı, sokaklarda yaşayan kimsesizlerin organlarını ucuza kapatan bir kartelin başıydı ve beni gözüne kestirmişti. Gözlerimi açtığımda içi buz dolu bir küvette veya bir çöplüğün kenarında uyanmış bulabilirdim kendimi. Olamaz mı? Olabilir. Fakat umurumda değildi, dedimdi ya kadınlar ikinci tutkumdu. Birincisi de kumardı. Ve param olmadığına göre canımı masaya sürmekten ve bundan keyif almaktan başka şansım yoktu. Belki de organ mafyası bile değildi ve benim gibilerle olmaktan hoşlanan bir kadındı ya da sadece benim yapabileceğim basit bir işi vardı. Sözün kısası, kadınlarla olmak kumarın ta kendisiydi ve ben kumarı, artık iyice kavramış olduğunuz gibi, seviyordum.

Baş örtüsü, siyah gözlük, krem rengi palto, sıyrılmış paltonun altından fırlamış buğday bacaklar, üstünde kot şort ve deniz tatilinden yeni gelmiş gibi siyah bir sandalet vardı ayağında. Üstü kış ortası bahar altı da yazdı. Ne olduğu belli değildi. Belirsizlikler çoğunuzu korkutur ama beni oldum olası çekmiştir. Yol boyunca hiç konuşmadı, ben de konuşmadım. Yol boyunca dediğimden anlamış olsanız gerek bir yere vardık.

Bol kasisli ve Evreşe yollarını andıran darlıkta bir yoldan takır tukur geçip, rüzgârda salınan buğday başaklarının olduğu bir tarlaya ulaştık. Hava soğuk ve hafif sis vardı. Yalnızca prefabrik bir yapı bulunuyordu burada. At babafingosuna konmuş kelebeği çağrıştırdı bu bana. İnsanlık işte, tarlasal yalınlığa dayanamamış, prefabrik imzasını atmıştı yani. Arabayı durdurdu, baş örtüsünü çıkardı ve bu sefer de “İn!” dedi. ‘’İnerim ama bir şartım var.’’ dedim. ‘’Daha doğrusu bir sorum olacak.’’ Başıyla onayladı. ‘’Neden başörtünüzü çıkardınız?’’ dedim. Güldü. ‘’Güvenlik meselesi.’’ dedi. ‘’Güvenlik mi? Hımmm, tehlikeli bir yere gidiyoruz öyleyse.’’ dedim. Eşarbı göstererek ‘’Hayır, sadece bunu taktığım zaman trafikte çevirmelere takılmıyorum.’’ dedi. ‘’Polis çevirmeleri mi? Ne saklıyorsunuz ki?’’ dedim. ‘’Alkol.’’ diyip gülümsedi. ‘’İçtiğim zamanlar bunu takar rahatça dolaşırım. Size de tavsiye ederim. İşe yarıyor.’’ diye de ekledi. Sakallarımı kaşıyarak, güldüm. Alkol metre, er’kek polisler ve onların türban zafiyeti üzerine türlü erotik ve felsefî hülyalara kısa süreliğine dalıp, çıktım. Bu kadında karşı konulamaz bir cazibe vardı. İndim.

Kapısını çipil gözlü kel iri yarı ve badem bıyıklı bir vale açtı ve “Hoş geldiniz, patron.” dedi. Adam beni ise baştan aşağı süzüp, hiçbir şey demedi. Patronuna dönüp “Her şey hazır.” dedi.

Her şey hazır mı? Bi filmde izlemiştim zenginler böyle sokaktan buldukları insanlara kalabalık bir rus ruleti oynatıyor, hayatta kalanlar üzerinden para kazanıyorlardı. Eline silah verilmiş insanlar halka biçimi alıyor, içinde tek kurşun olan altıpatlar silahlar önündekinin kafasına dayanarak ateşleniyordu. Yere düşenin sahibi büyükçe para kaybediyor; hayatta kalanların sahipleri ise her tur başına kazanıyordu. Sona kalan da, ki bazan hiç kimsenin hayatta kaldığı olmazdı, büyük ikramiyeyi götürüyordu. Acaba bana da böyle bir oyun mu oynatacaklardı? Ölebilir miydim? Zaten artık ölüm korkusunu aşmıştım, yaşayıp yaşamamak umrumda değildi. Bu kumar hayatımın kumarı olacaktı. Böyle düşüncelerle dalmışken, patron kadının prefabrik kapının önünde durup bana “gel” dediğini duydum. Gittim. Ne tasarruflu bir kadındı böyle genellikle fiil kökleriyle konuşuyordu. İçeri girdim. Kapı kapandı ve ikimiz baş başa kaldık. Pembe bir ışık aydınlatıyordu içeriyi. Bir buzdolabı, bir televizyon ve bir yatak vardı sadece. Boş bulunup “Uu en sevdiğim sevişeceğiz galiba” dedim. Bana baktı, hiç tepki vermedi, sanırım kızdı diye düşündüm. Birden küçük bir kahkaha attı ve “aç” dedi. Şaşkınlıktan ne yapacağımı bilemedim. Elimi yavaşça fermuarıma götürdüm. Yine güldü ve bir kez daha aç diyip sandaletiyle yere vurdu. Yere baktım. Orada küçük bir halı vardı. “Kaldır!” dedi. Kaldırdım. Çelik bir ev kapısı biçiminde minik bir kapak vardı. Hızlıca kadına kafamı çevirip, biliyorum, söylemenize gerek yok, açıyorum, deyip, açtım. Bugüne kadar çok kapıdan geçtim, fakat böylesini ilk defa gördüm. Aşağı bir merdiven iniyordu ve altından takım elbiseli adamlar ve şık giyimli kadınlar, elinde içki dolu tepsi olan garsonlar geçiyordu. Merdivenin başında da prefabrik binanın dışında bekleyen adam vardı. Bu nasıl buraya geldi diye düşünürken patron denilen kadına baktım. Şaşkınlığımı anladı ki eliyle kapıyı işaret etti. Kapıyı açıp baktım adam yine oradaydı. Kadına “İkiz bunlar demek, ha ha” dedim. Yoktu. Merdivenden aşağı inmişti, bana gir ve kapa dedi. Girdim ve kapadım. Merdivenin ucundaki kel ve iriyarı adama “Tek yumurta mı çift yumurta mısınız” diye sorup, gülümsedim. Hiç ses etmeyip öylece baktı. Sessizliği bozmak gibi bir inadım vardı, “Benimki de soru, tıpkısınız, tabii ki tek yumurta olacaksınız. Peki, hanginiz büyük, kaç dakika fark var aranızda?” diye lakayt soru sordum. Yine ses etmedi. ‘’Aynı anda mı çıktınız a..’’ diyordum ki patron kadın elimden tutup beni çekmese ısrarla sormaya devam edicek, hatta böyle devam ederse kavga çıkartacaktım. Hırslanmıştım. Alkolden mi böyleydim? Kibir tüm ruhuma mı yayılmıştı yoksa? İlerlerken patron kadın bana dönüp “Herkes senin yüzüne gülmek zorunda değil, vazgeç şu huyundan.” dedi. Elimi tutuyordu. Ne! Elimi mi tutuyordu? Ciddi bir alkol problemi eşiğindeydim galiba. Elimi tutuyordu ve sanki beni eskiden beri tanıyordu. Uzun süre donmuş bir vaziyette ona baktım, rahmetli eski karıma benziyordu. Uzun yıllardır onu unutmak için tedavi görüyordum, fakat yine karşıma çıkmıştı. Bir deniz tatilinde hırçın dalgalar onu benden almış, bizi ayırmıştı. Beni dul, çocuğumuzu da öksüz koymuştu. Yalan söyledim, eski karım yoktu, üstüne üstlük hiç evlenmemiştim bile. Beni çekti ve sallanan bar tipi bir kapıdan geçtik, kocaman ışıltılı avizelerin olduğu devasa bir salona çıktık. Gözlerim kamaştı, kapadım.

Birisi boşta kalan elime bir şey sıkıştırıyordu. Gözlerimi alışması için yavaşça açınca karşımda prefabrik yapının önünde duran adama benzeyen merdivenin dibindeki adama benzeyen bir adam vardı. Şaka mı bu, üçüz mü bunlar diye düşünürken etrafta bunlardan onlarca olduğunu fark ettim. Kel, çipil göz, iri yapı ve badem bıyıklı garsonlar ve korumalar. Etrafında bir sürü parlak taş olan gözlüğü alıp taktım. Bu sayede gözüm yüksek ışığa çabucak alıştı. Kalabalığın arasından hızlıca geçip giderken ki bizi gören herkes dönüp başını eğerek saygıyla selam veriyordu, benim gibi taşlanmış gözlüklü hırpani heriflerle femme fatale kadınların kol kola olduklarını gördüm. Aralarında gazetelerin magazin sayfalarından tanıdığım sosyetik simalar, şarkıcılar ve modeller da vardı. Hatta ismini vermek istemediğim fakat kendisini hepinizin çok iyi bildiği bir tanesi yanımdan geçerken bana göz kırptı ve benim masum babafingomu avuçladı. Çok yalan söylediğimin ve bu huyumu artık öğrendiğiniz için heyecanlanmadığınızın farkındayım, fakat bu dediğim ne yalandı ne fantezi, katıksız gerçeğin ta kendisiydi. O ekranlardan tevazusu ve ağırbaşlılığıyla bildiğiniz kişi bana göz kırptı ve malzememi avuçladı. Yeryüzünün yüzde doksanı sularla kaplıydı, insan vücudunun üçte ikisi suydu ve ben sırılsıklam oldum. Burası hakikaten gördüklerimizin ötesinde başka bir dünyaydı.

Yine bir kapıdan geçtik. Bu sefer bir gece klübüydü. Düşünebiliyor musunuz, ıssız bir buğday tarlasının ortasında, yerin altında apayrı bir dünya. Sonunda başıma ne geleceğini bilmiyordum, ölümü aştığımı söyledim fakat o da bir yalandı, şimdi ölmek istemezdimç Keyfim gısgıcırdı, naber? Başıma bundan daha ilginci gelemezdi herhalde diye düşünürken bir şey daha oldu. Dans etmekten anlamazdım, dans edeceğimi ummazdım, bir kütükten farksız olduğumu düşünmüşümdür genellikle. Fakat o kulak patlatan müziğe rağmen bizi görenler yine oldukları yerde dönüp selam veriyor ve rahat geçişimize imkan sağlıyorlardı. İlerlerken patron kadın birden elimi başında döndürüp dans etmeye başladı. Bu, vücudu aracılığıyla bana yolladığı bir emirdi ve ona katıldım. İçimdeki Yonca Evcimik ve Birkaç İyi Adam onları yıllarca saklı tutmuşum da bugün zamanı gelmiş gibi coşkuyla ortaya çıktılar. Klüp çığlıktan ve alkıştan yıkıldı. Fena dans ettik. Kafamda viski şişesi onu düşürmeden dans ede ede bir diğer kapıya kadar ağzım kulaklarımda geldik. Şişeyi kahkahalarla biraz içtikten sonra kalabalığın üstüne doğru fırlattım.

Arkamda kaç yaralı, kaç küfür bıraktım bilmiyorum. Patron ise gülmüyor, hiçbir şey olmamış gibi, coşkuya dair tek belirti taşımaksızın duruyordu. Kapının kenarındaki bir cihaza gözlerini yaklaştırdı ve kapı açıldı. Yine aynı çipil kel iri badem adamlar karşıladı. Uzun yeşil yemyeşil bir koridordu bu. Yürüdük. Bu son herhalde diye düşündüğüm bir kapıyı daha açtık ve karşımıza bir çok dinden semboller barındıran bir yapı çıktı. Kendimi vasati, hamasi ve fuzuli bir yerli dizi setinde gibi hissettim ve ortaya “Uuu tapınak şövalyeleri, masonlar ve kebapçılar; alırım bir dal.” dedim. İnanın ne dediğimi bilmiyor, şuursuzca geveliyordum, hatta konuşan ben değilmişim de, konuşturuluyormuşum gibiydim. Duvarlar kavramakta zorlandığım çizimlerle doluydu. Başım viskiyi hızlı diktiğim için dönüyor, beynim çok hızlı çalışıyordu. Birden patrona dönüp, çizimleri göstererek “İşte bunlar hep iç huzursuzluğu. Ben huzursuzluğumu susarak kanıtlamaktan yanayım. Çizmeselerdi daha iyiydi.” dedim. Son görüşümü duymazdan gelerek “Ah şu yanılsamalar. Sen susarak değil, konuşarak kapatıyorsun huzursuzluğunu.” dedi. Yakalanmış bir keklik gibi şaşkın kaldım, yüzümün kızardığını hissettim. Özensizce “Beni çoktandır tanıyormuş gibi konuşuyorsunuz, oysa tanışalı sadece yaklaşık iki saat oldu.” dedim. Ama dediklerimin hepsi doğru biliyorsun diyen bakışlarıyla cevap vermeye yine tenezzül etmedi. Onun gibi çekici ve ağırlığı olan bir kadının bana dair hükümler sürüyor olması hoşuma gitmişti. Bar bölümüne girdiğimizden beri ona yaş, memleket, medeni durum, iş güç gibi sayısız soru sormuştum, fakat hiçbirine cevap vermedi. Kırıldım. Biraz kırıldım. Yok, galiba çok kırıldım. Hatta sanırım çok kırıldım ve ufalandım, sorularımın cevaplanmayışına. Aman, uygun zamanda uygun kişiye herkes içini dökerdi; demek ki uygun bir adamdım da uygun bir yerde değiliz diye iyimser biçimde düşünüp, bu kırılma konusunun üstesinden geldim. Susarak değil, konuşarak kapatıyorummuş. Aslında oldum olası birinin benimle ilgili kanaatini anlatmasını severdim, beni ben yapan takıntım da buydu. Gülümsedim ve nerden aklıma geldi, bilmiyorum “Konuşarak kapatıyorum demek… Hüsamettin Tambay gibi mi?” dedim. Kahkaha atıp, daha önce kolunda olup olmadığını bilmediğim çantasından bir tabaka ve onun içinden de bir ince sigara çıkarttı, gıpgri dudaklarının arasına yerleştirdi. Yakmayıp, bekledi. Hüzün baş göstermişti yüzünde. Bana bakıyordu, gözlerimin içine. Böyle şeylerle aram yoktu, nezakete kafam basmazdı, yine geç anladım. Tabii ya sigarasını yakmam için bekliyordu.

Çakmak taşımazdım, fakat sanki bir kuklaydım da, yukardan biri ipimi çekmişti de, elim vücudumda gezinip, göğüs cebimde durdu. İçinden nerden geldiğini bilmediğim zippo bir çakmak çıktı. Yaktım. Hızlıca iki nefes alıp “Bütün yazarlar gibi. Onlar yazıyor, sense konuşuyorsun.” dedi. Konu bana gelmişti ve ben buna, daha önce de dediğim gibi, bayılıyordum. Üstelik cümle içinde yazarlarla bir tutuluyordum. Birinin beni farketmesi ve böyle benzetmeler kullanması hoşuma gitti elbette. Birbirimizi kandırmayalım, flörtüm okur, size de öyle olmuştur. Şımarıp, önleyemediğim kibrime yenildim ve yanağından tatlı kısss diyip makas aldım. Neredeyse herkesin önünde saygıyla eğildiği patronun yanağından makas aldım! Ben. Ser-mest Soy-lu! Sanırım aşırı alkolden bayılmış ve rüyalar görüyordum. Üstelik daha demin güzelliği altında ezilmiyormuşum gibi tatlı kıss diyip aşağı da çekmiştim onu. “Lan sen kimsin?” diye bağırıp bir tokat attım kendime.

Uyanmadım.
Karşımdaydı, kapının ötesindeydik ve gülümsedi. Girdiğimiz yer o kadar devasaydı ki sesim tahminen iki dakika sonra geri geldi. Kapıda yine o çipilkelbademiri adamlardan biri vardı. Patronun gülümsemesi, alkolün iteklemesiyle birleşince ihtiyatsızlık kaçınılmaz oldu ve adama tip tip bakıp “Fotokopide mi çoğaldığınız lan siz?” dedim. Bu da beni umursamayıp boş boş baktı. Öfkelendim. Kimsin lan sen diye sormak için yakasına yapıştım. Fakat gerek kalmadı. Çünki girdiğim salon öylesine devasaydı ki kendimi tokatlamadan yani iki dakika önce kendime söylediğim “Lan sen kimsin?” cümlesinin yankısı geldi. Adamı dut ağacı gibi silkelerken bile bana hiç agresif bir tepki vermedi. Sadece ensesinden ateş çıktı. Ne!! Ensesinden ateş mi çıktı?! Ben de aynı böyle şaşırmıştım. Ensesinden çıkan ateş bütün vücuduna yayıldı ve kısa bir sürede bütünüyle kül olup gitti. BİM’den alınan dondurulmuş köfteler gibiydi bu herif’ler, büyük görünüyorlardı fakat pişirince küçülüyorlardı. Meğer bu bir örnek adamlar naylondan robotlarmış, öğrenmiş bulundum.

Patron beni çekti ve ileriye doğru sürükledi. Duvarlara artık bakmıyordum çünki artık kusacak gibiydim. Çok ilerde karaltılar belirmeye başladı. Yaklaştıkça ki yaklaşmamız beş dakika sürdü, tam bir ızdıraptı; o karaltılar önce tek tek noktalara, o noktalar da bir bir insanlara, o insanlar da toptan saygın ve bilinir insanlara dönüştüler. Tiyatro salonundakilere benzer bir oturma biçimi vardı. Yine herkes biz geçerken başını eğerek patronu selamlıyordu. Bu kadar yoğun bir sessizlikte bakışların bana dönmesinden her zaman utanırdım, yine utandım. Gece klübünde tersi olmadı aslında, orda da utandım fakat bunu dans ederek gizledim. Burda ise gizlenmeme imkân yoktu, başımı patron gibi dik mi tutsam yoksa öne mi düşürsem bilemeyip, hızlıca göğsüme düşürdüm. Allah’tan gözlüklerim vardı. Alttan gizlice insanlara bakıyordum. Kimler yoktu ki? En arkalarda milletvekillleri, bloggerlar, fenomenler, emniyet müdürleri ve dönerciler; onların önünde bilim insanları, şarkıcılar, gazeteciler; onların önünde oyuncular, düğün fotografçıları, bakanlar; onların önünde kantinciler, futbolcular, ve dansözler; onların daha önünde de yazarlar, yönetmenler, mütahhitler, başkanlar diye giden bir sürü ıvır zıvır vardı işte. Kimisi bana beğenmemiş gibi dudak büzdü, kimisi de epey iş var der gibi kaş kaldırdı. Sonunda tam ortada boş iki koltuk vardı oraya oturacağız diyip sevindim. Patron oturdu, ben oturamadım. Çünki koltukta sakız vardı ve ben prensip olarak sakızlı koltuklara asla oturmam. Koltukta sakız makız yoktu, iki kişi koluma girdiler ve beni karanlık bir yere çektiler. Koltukaltımdan tuttukları için gıdıklanıp, kahkahalar atmaya başladım. Duramıyordum. Ağzımı bantlayıp oturttular. Hep böyle olurdu, bir kez dokunulmayagörsün, duramazdım. Işıklar açıldı, karşımda büyük kıpkırmızı bir perde vardı. Gülerek yanıma yöreme baktım. Sağımda bir işçi, onun sağında bir hipster, onun sağında simitçi, onun sağında bir belediye temizlik görevlisi, onun sağında bir sürü dizide gördüğüm bir figüran, onun sağında bir dilenci, onun sağında ihtiyar ve benim solumdakiler falan derken toplamda on iki kişi olduğumuzu fark ettim. Arkama baktım. Tam hizamda patron kadın vardı ve onun yanındaki boş olan koltukta da Amerika Birleşik Devletleri Başkanı oturuyordu. Aramızda kalın büyük bir cam yer alıyordu. Hepsi ayağa kalkmış saygıyla bekliyor, arkama doğru bakıyorlardı. Gülmeye devam ediyordum. Birden üç el ateşli silah sesi duydum. Korkudan öne eğildim. Yanımdaki işçi ile solumdaki hayat kadını vurulmuş yerde kanlar içinde yatıyordu. Kulaklarım çınlamış, görüşüm bozulmuştu. Sahnedeki perde açılmıştı fakat o kadar yoğun ışık vardı ki seçemiyordum. Kendimi suçlu hissettim, acaba güldüm diye mi onları vurdular derken arkama dönüp patronu arandım. Oradaydı ve bana aferin der gibi göz kırpıyordu. ABD başkanı ise ağlıyordu. Patronun solundaki de Moda devi Giorgio Armani’ydi ve o da böğüre böğüre ağlıyordu. Biz camın önündekiler on iki kişiydik ve camın arkasındakiler de on iki kişiydi. Birkaç sol yanlarında Sokrates vardı ve o da ağlıyordu. Onun hizasına bizim safımıza baktım yerde kanlar içinde yatan Tezer Özlü‘ydü. Allah taksiratını affetsin, bu kişi bir yazardı ve çayın yanına güzel giden iyi kitapları vardı. Üçüncü kurşun da ona gelmişti demek. Olanlara hiçbir anlam veremedim, ne güzel eğleniyorduk, bu siktiğimin silahı da nereden çıkmıştı şimdi? Kalkıp kaçmayı düşünürken sağımdaki hipsterın birden fırlaması ve vurulup yere düşmesi bir oldu. Anladım ki kaçış yoktu. Onun arka hizasındaki kim diye baktım Seda Sayan’dı. Bu ne biçim işti böyle? Kokainmandım ve uçuştaydım da haberim mi yoktu? Bu kesinlikle bir rüyaydı.

Değildi, bir türlü uyanamıyordum. Bağırmaya başladım. Ben bağırdıkça salonsa alkıştan yıkıldı. Başkasının acısından gizliden gizliye zevk duyulur derlerdi, doğruymuş. Bunlar bırakın gizliliği, zevk aldıklarını alenen belli ediyorlardı. Sahnedeki ışıklar azalınca herkes yerine oturdu. Ağlamamı kestim ve gördüklerime inanamadım. Bu kesinlikle bir tv şov programıydı. Milyarlarca insanı aynı gün aynı saatte sürekli olarak ekran başına kilitleyebilen bir tv şov programı hem de! Sahnede dikdörtgen bir masa ve yüzleri bize dönük oturanların hepsi tanıdıktı. Bir yerlerde gizli kameralar olmalıydı, etrafıma bakındım. Yanımda ölen işçinin yanındaki sandalyede oturan amca bana birilerinin duymasını umursamıyormuşçasına yüksek bir ses tonuyla “Şaşırma, evlat.” dedi. “Gördüklerin doğru. İşte bunlar dünyanın yüzde binini yiyip sefasını süren sömürünün ve yoksulluğun sebebi yüzde birlik kesim.”

Amcaya dikkatli bakınca tanıdığımı fark ettim. Bu şarkılarını sevdiğim adamın ta kendisiydi. “Aa, sen Suavi’sin.” dedim. ‘’Gel öpücem.’’ Dediklerimi anlamamış olacak ki, cevap vermedi. Ayağa kalkıp yanıma geldi ve gülerek ağzımdaki bantı çıkartıp, evet şimdi tekrarla bakayım der gibi bir işaretle yerine oturdu. Gülümseyerek cümlemi tekrarladım. ‘’Aa, sen Suavi’sin. Gel öpüjem.’’ Suratı öyle bir asıldı ki “Kim yahu bu Suavi? Yeter artık. Ben Marks’ım. Karl Marks.” dedi. Başını yere eğmiş, ayağını yere sürtüyor, karlmarks karlmarks diye tekrarlıyordu. Ah, tabii ya… Fena pot kırmıştım, onu mutlu etmek istedim. “Epey alkollüyüm, afedersiniz. Fakat şüphesiz ki Komünist Manifesto nefis bir romandı. Kahramanı öyle derinlemesine üç boyutlu işlemişsiniz ki, ne Dostoyevski ne Nihat Hatipoğlu romanları, hiç bir eser o güce erişemedi bugüne kadar.” diyip göz kırptım. Kafasını kaldırdı, gözleri öyle açılmıştı ki sevincini anlamamak için salak olmak gerekirdi ve ben salak değildim. Kısık, üzgün ve biçare bir tonda “O bir roman değildi ki.” dedi. O an tam algılamamış olduğumdan, daha da neşelendirmek için “Laz Kapital de epey komik bir oyundu.” dedim. Sonra bir el silah sesi duyunca sustum. Baktım, Marks’ın başı göğsüne düşmüştü. Hassiktir öldü dedim içimden. Benim yüzümden. Benim yüzümden. Benim yüzümden. Uğursuzluğumu her tarafa saçıyordum işte. Okul yıllarımdan kalma bir alışkanlık olsa gerek “Ben konuştum o konuşmadı” diyip, ayağa kalktım ve ekledim “Beni de vurun ulan!”

Onu vuran Ali Ağaoğlu’ydu. Elinde bir revolver tutuyor ve silahın namlusundan çıkan dumanı üflüyordu. Peki, elinde keleş bana doğru tutan kimdi biliyor musunuz? Acun Ilıcalı. Evet. Masada Leonardo Da Vinci’nin Son Akşam Yemeği Tablosu gibi oturmuş on iki kişiden biri de oydu. Survivor, Var mısın Yok musun gibi insanlığa merhametsizliği, çürümeyi, yalnızlığı, yeteneksizliği ve güvensizliği normalleştiren popüler işleriyle bildiğimiz, muhabirlikten kanal sahibi olmaya yükselmiş; başarılı bir girişimci mi veya şanslı mı yoksa destekli biri mi olduğuna dair türlü şüpheler taşıdığım, kişinin ta kendisi. Bir müddet sonra başını birini selamlar gibi eğdi ve silahı indirip, oturdu. Baktığı yöne kafamı çevirip baktım. Patron kadının ta kendisiydi. Sağlam bir tombala çekmiştim galiba: Bu patron anlaşılan her şeye kadirdi. Neler oluyor ulan nereye düştük böyle diye düşünürken şunu fark ettim. Biz on iki kişiydik, arkamızda on iki kişi vardı, sahnede de on iki kişi vardı. Herkesin hizasında biri varken benim ve patronun hizasındaki sandalye ise boştu. Sayılar, dinler, semboller, hikayeler, mitler derken kafamdan duman çıktığını hissetmeye başlayıp durdum. Düşünmekten vazgeçtim. Çözüp ne yapacaktım, ki zaten irademin mevzubahis olmayacağı bir yerdeydim. İrademi o jeep’e bindiğim an kaybetmiştim. Başımız sağolsun.

Size masada oturanları sayayım da, cümbüşü görün. Sol baştan: beyaz çoraplarıyla Micheal Jackson, pos bıyığıyla Nietzche, zeytin çekirdeğiyle Serdar Ortaç, havada duruşuyla Buddha, kalçalarıyla Shakira, başında takkesiyle Hakkı Bulut, ortası boş sandalye, Hz İsa, Ciciş Kardeşler, Ali Ağaoğlu, Polat Alemdar, Angelina Jolie ve Acun Ilıcalı. Bunları izlerken Rahmetli Marks’ın dünyanın sefasını süren yüzde birlik kesim dediğini hatırlayıp, “Vay be, demek dünyayı Türkler yönetiyor ha” dedim kendi kendime. “Üstelik Türkler çoğunluktaysa bu müslümanlar da dünyaya egemen demektir.” diye de eklemeyi unutmadım. Ben böyle düşünürken Serdar Ortaç’ın onuncu yıl marşını söyledikten sonra yarışmamız başlıyor dediğini duydum. Fakat salonda önce bir uğultu sonra bir çığlık yükseldi.

Marks dirilmiş, ayağa kalkmıştı. Masadakilerin hepsi ona ateş etmeye başladı. Yüzlerce kurşun yedi, bana mısın demedi. Resmen yıkılmayan adamdı. Hepsi birden ateşi kestiler, arkama bakıyorlardı yine. Patron kadın başparmağını yukarda tutuyordu. Masadakiler ağlamaklı bir biçimde yerlerine oturdular. Korumalar bulunduğumuz alana girip Marks’ı oturttular. Her yanı delik deşik olmuş, çeşme gibi oluk oluk kan akıtıyordu. Bana dönüp “Laz Kapital benim fikirlerimi güldürü biçiminde anlatmaya çalışan Karadenizli Yılmaz Okumuş’un eseri. Her ülkede böyle şiveyle beni anlatmışlardır. O da onlardan biri işte.” dedi. Bense hayranlıkla karışık “Baba, yaralısın, yorma kendini.” dedim. Bana gülümseyip “Bişiycik olmaz. Ben ölmüyom ki. Ölemiyom.” dedi. Sonradan düşündüm de, sanki bir sıkıntısını paylaşacakmış gibi ağzını hevesle açmıştı ki, ah şu boşboğazlığım, araya hızlıca girip “Biliyorum, ölümsüzsünüz, anılarınız mücadelemizde yaşıyor. Bu arada” dedim “Türkiye ile alakadar olmanız beni mutlu etti, üstad.” Kahkaha koyverip “Çık lütfen bu üçüncü dünya kafasından. Elbette sizi bileceğim, hem dünyayı yönetiyorsunuz hem de artık bu işler çok kolay. Google’a adımı yazıyorum ve her türlü bilgi önüme düşüyor. Öyle haberdar oluyorum.” dedi. Hayranlığım bir kat daha artmıştı. Herkesin saklayarak yaptığı bu kendi ismini arama işini o alenen söylemekten imtina etmiyordu. Tam bir şey diyecektim ki iki el silah sesi ve peşinden konfeti yağmuru altında İbrahim Tatlıses ve Eminem’in birlikte şarkı söylediklerini duydum. Yerde vurulmuş yatanlardan biri Foucault diğeri de Atilla Taş’tı. Felsefenin sol ve sağ akciğeri sökülmüştü. Gözümden yaş geldi. Salon ise Ağrı Dağı’n Eteğinde Uçan Güvercin olsam düetiyle yıkılıyordu. Görevliler son ölüleri de kaldırdıktan sonra toplamda altı kişi kalmıştık ve gong sesi duyuldu.

Ciciş Kardeşler ilk yarışmanın dövüş olduğunu söylediklerinde kalan rakiplerime baktım. Kime dişim geçer kime geçmez hesapladım. Fakat dövüşeceklerin biz değil de, sahneye çıkarılan ünlüler olduklarını anladığımda durdum. Bizden istenilen dövüşü kimin kazanacağını söylememizdi. Sahnede Adele, Yıldız Tilbe, Leonard Cohen, Burak Yılmaz, Cristiaono Ronaldo, Müslüm Gürses, Bukowski, Hasan Ali Toptaş, Bridget Bardot ve Türkan Şoray vardı. Tabloya bakınca Türkler dünyaya karşı veya dünya Türklere karşı diyebilirdiniz.

Önce yapılacak müsabakaların hepsinin sonunda kimin birinci olacağını sonra da tek tek turlar için kimlerin galip geleceğini söyledik ve notlar alındı. Ben birinci bire doksan oranıyla Müslüm Gürses olur dedim. Herkes bana güldü.

İlk yarışma dövüştü ve Türkan Şoray ile Bridget Bardot arasında oldu. Çoğumuz Bardot’ya oynadık. Nitekim öyle de oldu. Bardot olağan üstü Meme ve dudak teknikleriyle yalnızca masumiyet kartı olan Türkan Sultan’ı mahvetti. İkinci yarışma Bukowski ve Hasan Ali arasında yüz kelimeyi anlamlı cümlelerle hızlı yazma idi. Ben tahmin öne sürmedim. Eşit sürede bitirip, berabere kaldılar. Bu yüzden aralarında her şey serbest boks maçı yaptırıldı. Ben ve Marks Hasan Ali dedik. Dediğimiz de oldu. Bukowski o kadar sarhoştu ki Hasan Ali gibi zarif bir insanın karınca incitmez narin tokadıyla yerle yeksan oldu. Üçüncü yarışma Ronaldo ve Burak arasında Rus ruleti oldu. İki tabanca vardı. İkisi de kendi kafalarına dayadılar. Ben taklitler hakikatleri yaşatır düşüncesiyle Ronaldo kazanır ve Burak dördüncü turda ölür dedim. Bu işte çok iyiydim. Dördüncü dönüşte boncuk boncuk terleyen Burak öldü. Hızını alamayan Ronaldo ise tetiğe basmaya sonuna değin devam etti. Fakat ölmedi. Meğer o boş silahı seçmiş. Bu esnada salonsa heyecandan çıldırmak üzereydi. Kalp krizi geçirenler oldu, erken müdaheleyle kurtarıldılar.

Oyunların hepsi bittikten sonra puanlar toplandı ve finale Müslüm Gürses ile Leonard Cohen kaldı. Benimle Marks’ın puanları eşit, en yakın diğer rakibimle aramda beş, diğeriyle otuz beş puan vardı. Denge her an değişebilirdi çünki final yüz puandı. Ne kazanacağımı bilmiyordum, sonunda kaybedebilir ortadan kaldırılabilirdim de, fakat nedense sakindim ve mutluydum. Galiba uzun süredir üst üste kaybettikten sonra kısa sürede böyle üst üste kazanmak beni mutlu etmişti. Biraz ara verildi ve patronla bir araya geldik.

Bana sımsıkı sarılıp, bu işi başarabileceğini hissetmiştim, dedi. “Bir şey başarmış sayılmam, Henüz bitmedi.” dedim. Şefkatle gülümseyip “Saçmalama” dedi “Sen en büyük kumarı tereddütsüz arabama binerek oynadın zaten.” Tereddütsüz mü? Bilseydi genellikle ne kadar kararsız olduğumu, bu fikrinden vazgeçerdi. Bozuntuya vermedim. Biri bana iltifat edince dengemi kaybederdim, yine öyle oldu, ne diyeceğimi bir an bilemedim. Alelacele ‘’Sizin bu işten kârınız nedir?’’ diye sordum. Gülümseyerek ‘’Senin bu işten kârın nedir?’’ dedi. Sahi bu işten kârım neydi?
Niye buradaydım?
Neden o arabaya binmiştim?
Kumarsız asla yapamaz mıydım?
Bu nasıl bir tutkuydu böyle?
Yoksa acaba kumar tutkusu dediğim şey daha yüce bir tutkunun arayışı mıydı? Derinlerde saklı, unutulmuş bir yoksunluktan ötürü mü böyle varlığımı masalara sürebiliyordum? Ne yapıyordum?
Kumarbazdım, kayıptım ve daima sermesttim. Ne istiyordum? Hiçbir şey istemiyordum. Her şeyi istiyordum. Rüyada mıydım, halüsinasyon mu görüyordum yoksa uydurduğum kurmacaların içinde mi bulmuştum kendimi? Kimdim? Ser, mest Soy, lu. İsminin kaderini yaşayan bir zavallı mıydım yani? Trilyon tane soru geçti böyle kafamdan. Gözlerimi patronun gözlerine dikip ‘’Daha belli değil.’’ dedim. ‘’Kâr dörde ayrılır’’ dedi. ‘’Kısa ve uzun vadede küçük ve büyük olarak. Sen uzun bir zaman sonra bu gece yaşadığın olayların sıcaklığı azalınca, uzaktan durup bugüne bakacaksın ve göreceksin ki, senin kendine inancın eksikmiş, bu yüzden daima kaybediyordun. O hırpaniliğin ve kendinden vaz geçmişliğinle kaldırımda otururken ben sana bu inancı geri verdim. Seçilmek kim tarafından seçildiğine bağlı olarak herkesi onore eder ve neşelendirir, kişiye yaşamak coşkusu katar. Yaşamak coşkusuna sahip olan insansa kazanmaya mahkûmdur. Seni aldım, buraya getirdim, dört kapıdan geçirdim. Burada her şeyin bir anlamı var, hiçbir şey tesadüfi değil. Evren ikimizi bir araya getirdi; benim fazlalıklarım senin eksikliklerine, senin eksikliklerin benim fazlalıklarıma iyi geldi. Eksiklik yara, fazlalık ise merhemdir. Her merhem yarasını arar. Yarasını bulamayan merhem yara’ya dönüşür, bir başka yaranın ta kendisi olur. Bu yüzden fazlalık bir merhem olduğu gibi, her fazlalık da bir yaradır. Şimdi bana kârımı mı soruyorsun? Kısa veya uzun, küçük ya da büyük. Belki sadece bu, belki daha fazlası, ne fark eder? Beni boş ver, kendine odaklan.’’ Dedikleri o kadar çok kafamı allak bullak etmişti ki, ben Sermest Soylu gelişine yaşardım, bu konulardan anlamazdım. Ona bir şey demek istiyordum fakat yetersiz kalırım diye ne diyeceğimi bir türlü bulamıyordum. Sanırım endişeli biriydim. Bir yandan anlatımı, dudak ve kaş hareketleri beni öylesine etkisi altına almıştı ki, kazandığım oyunlar üstüne iltifatından olsa gerek yine kibrime yenildim ve kendimi tutamayıp ‘’Kumarı siktir et, o çocuk oyuncağı. İyi, güzel hoş konuşuyorsun da, sevişecek miyiz sevişmeyecek miyiz?’’ dedim.

Tabii, demedim. İçimde prova ettim.  Bunun yerine ‘’Finali başaramayacağımdan korkuyorum. Marks gibi bir rakibim var.’’ dedim. Dünyayı çınlatan bir kahkaha koy verip ‘’Şu tabloya bakar mısın, ikinizin de puanları eşit.’’ dedi. ‘’Ama o ölümsüz.’’ dedim. ‘’Ah, yine bir yanılsama. Unutma, Marks da ölümsüz olmazdan evvel sadece bir ölümlüydü.’’ dedi. ‘’Yani?’’ dedim. ‘’Yani kendini onun son hâliyle kıyaslama. Kıyaslamak gibi bir dalgınlıkta bulunacaksan da şunu hatırla: bir ölümsüzle yarışıyor, onunla aynı puandaysan sen de ölümsüzsün ve kazanmaya mahkûmsundur, demektir. ’’ dedi ve sarıldı. Sarılınca içime bir tazelik yayıldı. Sımsıkı sarıldı. ‘’Sen çoktan kazandın, Sermest. Gidiyorum bu.’’ dedi ve yanağımdan öptü. Gitti. Yanağımdan öptü. Sanki yanağımda bir pürüz vardı da, dudakları sürülünce geçti. Yerime oturdum.

Son etapta iki galibiyet alan şampiyon olacaktı. Ciciş Kardeşler yine sahne önündeydi ve bu sefer ellerinde bir torba tutuyorlardı. Benle Karl Marks’ın önüne gelip, yayıla yayıla bir ses tonuyla ikiniz eşit puanlarda olduğunuz için aranızdan biri bu torbadan kâğıt çekecek ve ilk oyunu belirleyecek, hanginiz yapmak ister, dediler. Ben ve Marks birbirimize, lütfen sen, lütfen sen diyerek öncelik tanımak istedik. ‘’Lütfen, ağbi, sen büyüğümsün. Önce sen çek.’’ dedim. ‘’Ne ağbisi ulan, hiyerarşiye karşıyım, bana ağbi deme.’’ dedi. Sanırım Ciciş Kardeşler’in cazibesi ona böyle şeyler dedirtiyor deyip, bozuntuya vermedim. Torbadan çektim. Kâğıtta yazan şuydu: Hülya Avşar’ı İbrahim Tatlıses gibi öpmek. Bir anlam veremedim. Karl Marks sevinçten dört köşe olmuş, salonsa ıslık alkış kıyamet yıkılmaktaydı. Kimileri aç aç aç diye bağırdı. Ciciş Kardeşler üstlerinde bikinileriyle kalıp, sahneye çıktılar. Yanlarına Müslüm Gürses ve Leonard Cohen getirildi. Yirmi beş puanlık ilk yarışma şuydu, İbrahim Tatlıses’in üstüne kitaplar yazılmış ve akademik çalışmalar yapılmış genellikle Hülya Avşar’la bilinen dünyaca ünlü Emikleyerek Öpme Sanatı’nı başarılı bir şekilde hangisi icra edecekti.

Tahminimi yapmadan önce kısa bir fikir yürütme yaptım. Cohen de Gürses de duygusal insanlardı. Fakat Müslüm içe dönük ve çekingenken, Leonard dışa dönük ve zıpır bir herifti. Müslüm çilekeş ve karamsarken, Leonard hazcı ve iyimserdi. Üstelik şiir yazıyordu ki bu onu tam bir tehlikeli kılıyordu. Şiir yazan erkeklerin cinsel iştah ve becerilerinden korkmalıydınız. Müslüm Gürses’e nazaran Leonard Cohen emikleme işinde iyi sayılabilirdi ve muhtemelen daha tecrübeliydi, zaten Batılı bir insandı. Oyumu Leonard Cohen’e verdim. Yarışma başladı ve salonda nefesler tutuldu. 2 dakika 18 saniye sonra Leonard Cohen birinci Ciciş’ten dudaklarını aldı. Ciciş kanatlanmış ve havada uçmaktaydı. Masadaki Hz. İsa istavroz çıkarıyor, Hakkı Bulut avuçlarını açmış dua ediyordu. Herkes şaşkınlıktan dilini yuttu. Birinci Ciciş kuş olup, gökyüzüne ağdı.

İkinci Ciciş ile Müslüm Gürses karşılıklı duruyorlardı. Fakat Müslüm eline mikrofonu alıp, boğuk-sakin tonuyla ‘’Demin efsane bir şey yaşadık burada. Hiçbir film, hiçbir destanda böylesi yoktur. İbrahim Tatlıses bile böylesi öpüşmemiştir. Leonart kardeşimi tebrik ediyor ve ilk etaptan çekileceğimi belirtmek istiyorum. Onun üstüne çıkılamaz, Leonart’tan sonra dudak emiklenemez. Alkışlar!’’ dedi. Tüm misafirler böylesi bir bilgelik ve dirayet karşısında hayranlıktan ayağa kalkmış, alkışlıyordu. Salonda birden ‘’Elli elli yüz, biz Müslümcüyüz.’’ ve ‘’Müslüm Baba, Müslüm Baba’’ sesleri yükseldi. Bana sorarsanız kalabalığın önünde öpüşmekten utandı da, yarışmayı kaybetmek pahasına ustaca bir manevrayla bu demeci verdi. Fakat netice itibariyle Müslüm Gürses o gün orada o tavrıyla Baba olmuştur.

İkinci yarışma için tek kalan Ciciş torbayı Karl Marks’a uzattı. Ben mi yanlış duydum, yoksa alkolün ve yoğun geçen yarışmaların artan etkisi miydi bilmiyorum ama burada yer veremeyeceğim ayıp bir diyalog geçti aralarında. Kâğıttan Marks’ın kahkahaları arasında çıkan şuydu: Süt içme. En çok şişelenmiş köy sütünü içip masaya devrilmeyen aday bu etabı kazanacak ve oynayanına yirmi beş puan kazandıracaktı. Leonard şehir çocuğudur, paketlenmiş pastörize market sütünden aşağısını içemez, köy sütü onu bozar diye düşünürken şöyle bir şey oldu Müslüm Gürses kaçmaya çalıştı. Korumalar onu kollarından tutup sahneye çıkardılar. Ödül olduğu söylenen üzeri fiyonklu Murat 131 arabanın önüne getirip, çökerttiler ve kollarını yanlara açıp iple arabanın ön tarafına bağladılar. ‘’İçmiyeceğim, nayır, nayır’’ diye bağırıyordu. Milletvekilleri, bloggerlar, sanatçılar, müteahhitler, kantinciler, bilim insanları, şarkıcılar, başkanlar ezcümle salondaki herkes deminki olgun adamın şimdiki çocuksu tavrına bir anlam veremeyip, merakla bakıyorlardı. Ne yapmaya çalışıyordu böyle? Sütten mi korkuyordu? Bu işte bir bit yeniği var, deyip oyunumu kesinlikle Müslüm’e oynamaya karar verdim. Patron kadının dediği gibi hiçbir şey tesadüf olamazdı ve benim tesadüfleri okuma biçimim buydu. Aksilikler bir fırsatın işaretçisidirler kimi zaman.

Her oyun için ayrı bir bahis de açılıyordu ve bu etapta Müslüm’ün oranı 1 e 18’ti. Bu tavırlarından sonra da bahis oranı 1’e 50 oldu. Galibiyeti sürprizdi. Yani 100 lira basarsam ve kazanırsa 5000 liram olacak manasına gelirdi bu. Şu ana kadar oynamamıştım çünki cebimde param yoktu. Ah keşke olsaydı, ah ah. Çaresizce etrafıma bakınırken, Marks neyin var ne oldu deyip halimi sordu. On liram olsaydı falan bahis oynayabileceğimi, ama param olmadığını filan anlattım. Dert ettiğin şeye bak, son param bu deyip, cebinden 20 lira çıkardı ve bana verdi. Aa Türk Parası taşıyorsunuz diyerek yine şaşkınlığımı belli ediyordum ki, kafamın içini okumuş da, işaret parmağını dudaklarımın üstüne getirip, usulca ‘Lütfen sussss ve kabul et artık. Elbette dünyaya hükmeden bir ulusun parasını bulunduracağım; Türk Lirası’nı taşımak benim için bir gururdur.’ dedi. ‘’Borç olarak alıyorum.’’ dedim. ‘’Zinhar kabul etmem. Borç değil. Para ihtiyacı olanındır. Vardı paylaştım.’’ dedi. Aldığım parayı görevliye verip, kulağına ekstradan Müslüm Gürses’e oynamasını söyledim.

‘’Kime oynadın?’’ diye sordu Marks. Gülümseyerek ‘’The Secret’’ diye yanıtladım. ‘’Elbette Cohen alacak diğ mi?’’ diye üsteledi. Şüphe taşımaksızın ‘’Müslüm Gürses kazanacak.’’ dedim. Bir kahkaha koy verip ‘’En baştaki tahmininde ısrarcısın yani. Acemi şansının da bir sınırı vardır. Tamam, şu ana kadar sürprizi buldun, fakat bu saatten sonra yemez. Baksana şu adamın hareketlerine..’’ dedi. ‘’İnsan başkalarının dediğine en çok ne zaman alınganlık ediyor biliyor musun, Marks? Kendine güveni ve inancı olmadığı zaman. Bir köpek gibi salyalarını akıtarak başkalarından onay bekliyor oluyorsun. Aşağılık bir hâl bu. İlk başta Müslüm alır dediğimde tüm salon gülmüştü. Kırılmadım değil. Alındım elbet. Ezildim. Fakat zaman beni haklı çıkardı ve kendime, sezgilerime güvenmem gerektiğini anladım. Şimdi gülüyor olmana gülümsüyorum. Müslüm kazanmasa bile önemli değil, mühim olan benim içimden geleni yapmam. Ve içimden geleni yaptım. Mutluyum.’’ dedim. O da ‘’İlk başta Müslüm alır diye düşündüm, fakat bu kaçkın hareketleri beni kaygılandırdı. Takımından memnun olmayan yabancı futbolcular gibi huzursuzluk çıkarması sanki oynamak istemediğini düşündürttü. Bana kalırsa bu etabı da Cohen alacak ve oyun bitecek.’’ dedi. Sadece ‘’Fark etmez.’’ demekle yetindim. Müslüm’ün kazanacağından o kadar emindim ki, içimde bir kelebek vadisi yer etmişti adeta, pır pır pır idim ve yerimde duramayacak gibiydim. Patron kadına dönüp, baktım. Yutkundum ve tahminimin tüm salona Müslüm olduğunu belirttim. Patron bana gülümseyip, yerine oturdu.

Cohen birinci bir litrelik şişeyi fondip yapıp ‘’Hallelujah!’’ dedi. Herkes alkışladı. İplerle bağlanmış kıvranan Müslüm ise içmemekte dirense de, yanına gelen Buddha’nın mühim çakra bölgelerine yaptığı birkaç dokunuşla inadından vazgeçti ve bir şişeyi içtikten sonra sırası olmadığı halde ikinci ve üçüncü şişeyi de çat çat çat diyerek içti ve ‘’Allah Allah, hû!’’ deyip, ipten kurtardığı eliyle ağzını sildi. Salonda çığlık kıyamet tufan koptu. Cohen de altta kalmayıp dört şişe içip geğirdi. Süt süt diye çılgına dönmüş Müslüm ise bir bidon sütü sağ kolunda bir bidonu sol kolunda hortumla birer damara enjekte ettirip bir kasa sütü de ardışık olarak dikmeye başladı. Kimse onu durduramadı. Leonard Cohen şapkasını çıkarıp, Müslüm brother’ıma saygılarımı sunuyor ve pes ediyorum, lütfen bir alkış alalım, mükemmel bir oyun çıkardı, dedi de ancak öyle durdu. Final turunda bir birlik beraberlik oluşmuştu ve kazanan son bir oyunla belli olacaktı. Aslına bakarsanız benim için gece bitmişti. Paramı alıp eve gidebilirdim. Uzun zaman sonra kazanınca insan bir an önce harcamak istiyordu. Buradan kaçmalıydım, fakat tek bir yolu vardı, o da ölmek. O yüzden final oyunu için bekledim.

Heyet kendi arasında konuşup karara vardı. Kararı bildirmek için öne elinde mikrofonla Hakkı Bulut çıktı. ‘’Leydiz ent centılmının’’ dedi. ‘’Son oyunumuzu açıklamadan önce Leyonırt Bey ve Müslüm Baba kardeşimiz birer şarkı söyleyecekler. Fakat kendi şarkılarını değil, birbirlerinin şarkılarını. Ha hay. Alkış! Alkış! Hangi şarkıyı söyleyeceklerini de alttaki yarışmacılarımız ortak kararla seçecekler.’’ diye de ekledi.

Yerli olduğum için Marks ve diğerleri Cohen’in söyleyeceği Müslüm şarkısını bana bıraktılar. Ekranda Adını Sen Koy, Haberimiz Yok ve Hangimiz Sevmedik eserleri vardı. Karar verdim. Leonard Cohen Müslüm Baba’dan ‘’Hangimiz Sevmedik’i söyledi. Çok güzel de söyledi. Ortalık bir daha bir daha sesleriyle yıkıldı. Kimileri ‘’Elli Elli Yüz, Leonart Kohencüyüz’’ diye bağırdı. İşte o an Leonard Cohen de Cohen Baba olarak geçiverdi tarihe. Müslüm Baba da Leonard Baba’dan ‘’Dance Me To The End Of Love’’ parçasını nefis yorumladı. Böyle bir gece yoktu. Bu bir masal olmalıydı. Adeta bir ziyafete düşmüştüm. Hayat güzeldi ve şimdi ölebilirdim. Mutluluktan.

Henüz hiçbir şey bitmiş değildi, çünki puanım Marks’ın yirmi beş önündeydi, fakat final elli puan değerindeydi. Kararımı tereddütsüz ve kusursuz vermeliydim. Son oyun herkeste şaşkınlığa ve heyecana yol açtı. Müslüm Gürses ve Leonard Cohen yumruk-kafa serbest, tekme yasak dövüşeceklerdi. Marks bana dönüp ‘’Sen kazandın evlat’’ dedi, ‘’biliyorum ikimiz de aynı tahmini yapacağız.’’ Üçüncü rakibimizi gösterip onun da yakın olduğunu söyledim. ‘’Yok, yok’’ dedi ‘’Bu gece ne olursa olsun tek kazanan sensin. Bütün gece senin içindi belki de. Kim bilir. Onun seni geçip geçmemesi, bilip bilmemen mühim değil artık.’’ İkimiz de Müslüm alır dedik. Hakem yedi, altı, beş, dört, üç diye geri sayarken patlamış göz kapağından sızan kan ve düşmüş dişleriyle yattığı yerden sağolun der gibi bize bakıp gülümsedi Müslüm Baba. O kadar çok süt içmişti ki, laktoz intoleransı olsa gerek aynı zamanda geğirip duruyordu. Gözümden bir damla yaş düştü. Leonard Cohen mavi köşede oturuyor, bir koşu atı gibi terlemeye devam ediyordu. Kıvançlıydı. Hakem iki dediğinde yer sarsıldı, gök gürledi, dünyanın tüm ormanları ve hayvanlarının iniltileri ortalığı kapladı. Müslüm Baba ayağa kalktı. İki elini yumruk yapmış, bağıra bağıra göğsüne vuruyordu. İmanlı bir gorili andırıyordu. Dövüş tekrar başladı. Leonard muhteşem bir oyun çıkartsa da nakavt oldu. Biz üç kişiydik. Ben ve Marks ringe koşup Müslüm’e sarıldık.

Salon usulca dağıldığında patron kadın bana yaklaşıp, elime bir anahtar verdi ve konuşmadan uzaklaştı. Bu sahnedeki Murat 131’in anahtarlarıydı. Onu tekrar görebilir miydim bilmiyordum, fakat bu muhteşem geceyi böylesi alelade kaygılarla kirletmemek de istiyordum. Akıllıca değildi. Düşünmek gelecek zamanda hatıralara doğru yapılabilinecek bir işti, şimdi yalnızca yaşamak zamanıydı. Peşinden bir süre şükranla baktıktan sonra arabaya atladım. Otomatik vites güncellenmiş bir Murat 131’di bu. Bayıldım. Arabayı çalıştırıp, yerini öğrendiğim gişeye sürdüm. Yirmi lira yatırdığım bahis ikramiyemi alıp yola koyuldum. Yirmi koyup 1000 almıştım. Gün aydınlanmak üzereydi. Açık bir market bulmalıydım. Saatte yüz yirmi kilometre hızla arabayı bağırta bağırta ilerliyordum ve güneş ufukta yükseliyordu. Bir ıslık tutturdum.

Ben oyunlar başlamazdan evvel şampiyon bire doksan oranıyla Müslüm olur dediğimde herkes bana güldü. Müslüm Gürses, Leonard Cohen’i döver dediğimde yine gülmüşlerdi! Lakin beş kilo biftek, on kasa bira ve 1000 lirayla eve dönen ben oldum. Aramızda kalsın, biftek ve biraları salondan çaldım. Hayat ne güzeldi böyle!